मोहित सूरी यांच्या 'सैयारा' (Saiyara) या चित्रपटाची सध्या जबरदस्त क्रेझ पाहायला मिळत आहे. या चित्रपटाने एका आठवड्यात जवळपास 170 कोटी रुपयांची कमाई केली. चित्रपटात आहान पांडेने (Ahaan Panday) क्रिश कपूर आणि अनित पड्डाने (Aneet Padda) वाणी बत्राची भूमिका साकारली आहे. त्यांच्या अभिनयाचे खूप कौतुक होत आहे. इन्स्टाग्रामवर अनेक व्हिडिओ व्हायरल होत आहेत, ज्यात 'सैयारा' चित्रपटाबद्दलची लोकांची क्रेझ दिसत आहे. प्रेक्षक चित्रपटगृहात ओरडत आहेत, रडत आहेत, आपल्या प्रेयसीला मिठी मारत आहेत. ही क्रेझ विशेषतः तरुणांमध्ये दिसून येत आहे.

'सैयारा'ची हृदयस्पर्शी कथा आणि अल्झायमरचा धागा

दरम्यान, चित्रपटाची सुरुवात रोमँटिक (Romantic) पद्धतीने होते आणि सर्व काही ठीक वाटत असते, पण कथेला कलाटणी तेव्हा मिळते, जेव्हा वाणी लहान-सहान गोष्टी विसरु लागते, जसे की संभाषणाचे काही भाग, तारखा आणि दैनंदिन कामे. तिला डॉक्टरांना दाखवण्यात येते आणि तपासणीनंतर डॉक्टर सांगतात की, वाणीला खूप कमी वयातच अल्झायमरची (Alzheimer's Disease) सुरुवात झाली आहे. चित्रपटात वाणीचे वय केवळ 22 वर्षे दाखवले आहे.

अल्झायमर: तरुणांमध्येही दिसणारी सुरुवातीची लक्षणे

या चित्रपटाने अल्झायमर या आजाराबद्दल लोकांमध्ये जागरुकता वाढवली आहे. जगभरात सुमारे 3.2 कोटी लोक अल्झायमरने त्रस्त आहेत. हा आजार हळूहळू स्मरणशक्ती आणि विचार करण्याची क्षमता कमजोर करतो. सामान्यतः याची ओळख 65 वर्षांनंतर होते. मात्र, आता एका नवीन संशोधनानुसार (New Research), या आजाराची सुरुवातीची लक्षणे 20 वर्षांच्या वयातही दिसू शकतात. काही अत्यंत दुर्मिळ प्रकरणांमध्ये हा आजार 30 किंवा 20 वर्षांच्या वयातही सुरु होऊ शकतो. याची ओळख पटवण्यासाठी जेनेटिक टेस्ट (Genetic Test) करावी लागते.

संशोधनातील धक्कादायक निष्कर्ष

कोलंबिया विद्यापीठाच्या (Columbia University) प्रोफेसर ॲलिसन ॲलो (Alison Allo) आणि त्यांच्या टीमने केलेल्या संशोधनात (संदर्भानुसार) असे दिसून आले आहे की, काही विशिष्ट रक्त तपासण्या (बायोमार्कर) आणि धोक्याची चिन्हे 24 वर्षांच्या वयातही दिसू शकतात. याचा अर्थ इतक्या लवकर अल्झायमर होईलच असे नाही, परंतु आजाराच्या सुरुवातीचा धोका असू शकतो.

संशोधनाचे निकाल

त्याचवेळी, 12000 तरुणांच्या वैद्यकीय अहवालांवर केलेल्या अभ्यासात असे दिसून आले की, 24 ते 44 वयोगटातील तरुणांमध्ये विचार करण्याची क्षमता आणि स्मरणशक्ती कमजोर होऊ लागली होती. यामध्ये टाऊ प्रोटीन (Tau Protein) आढळले, जे मेंदूच्या आरोग्यासाठी धोकादायक ठरु शकते.

तज्ञांचे मत

संशोधकांचे मते, अल्झायमर रोग होण्याची प्रक्रिया खूप आधीपासून सुरु होऊ शकते. जोपर्यंत लक्षणे दिसू लागतात, तोपर्यंत मेंदूचे नुकसान झालेले असते. त्यामुळे लवकर ओळख आणि योग्य जीवनशैली (Lifestyle) अवलंबणे खूप महत्त्वाचे आहे. हे संशोधन दर्शवते की, अल्झायमर केवळ वृद्धांचा आजार नाही. जर तुम्ही तरुण वयातच निरोगी जीवनशैली अवलंबली, तर तुम्ही या आजारापासून वाचू शकता किंवा त्याला पुढे ढकलू शकता.

अल्झायमर रोग म्हणजे काय?

अल्झायमर रोग हा एक प्रकारचा डिमेन्शिया (स्मृती आणि विचारांशी संबंधित आजार) आहे, ज्यामध्ये मेंदूत बीटा-एमिलॉइड (Beta-amyloid) नावाचे एक हानिकारक आणि चुकीच्या पद्धतीने तयार झालेले प्रोटीन जमा होते. हे प्रोटीन एकत्र येऊन 'प्लेक' (Plaques) तयार करतात, जे मेंदूला नुकसान पोहोचवतात. एका नवीन अभ्यासानुसार, हे बीटा-एमिलॉइड आपल्या मेंदूत 20 वर्षांच्या वयापासूनच जमा होण्यास सुरुवात होऊ शकते, तर यापूर्वी असे मानले जात होते की, ते फक्त वृद्धांमध्येच आढळते. हा आजार आनुवंशिक (Genetic) देखील असू शकतो, म्हणजे जर तुमच्या कुटुंबातील कोणाला हा आजार असेल, तर तुम्हालाही तो होण्याची शक्यता असते.

अल्झायमरची सुरुवातीची ओळख आणि प्रतिबंधाचे महत्त्व

जर तुम्हाला तरुण वयात स्मरणशक्तीशी संबंधित समस्या जाणवत असतील, जसे की:

• वारंवार गोष्टी विसरणे.

• एखाद्या गोष्टीवर लक्ष केंद्रित करण्यात अडचण.

• संभाषण समजून घेण्यात अडचण किंवा भाषेच्या समस्या (उदा. योग्य शब्द न सापडणे, बोलताना अडखळणे).

• निर्णय घेण्यास अडचण.

• जास्त चिंता किंवा चिडचिडेपणा.

• परिचित ठिकाणी मार्ग विसरुन जाणे.

अशी लक्षणे दिसल्यास तुम्ही ताबडतोब डॉक्टरांना भेटले पाहिजे. या अभ्यासातून असे दिसून येते की, अल्झायमरच्या प्रतिबंधाबद्दल तरुण वयापासूनच विचार करण्यास सुरुवात केली पाहिजे. संशोधनातून असेही समोर आले की, जास्त शिक्षण घेतलेले लोक किंवा जे आयुष्यभर नवीन गोष्टी शिकत राहतात, त्यांच्यात अल्झायमरचा धोका कमी असतो. संशोधनात असेही नमूद केले की, अल्झायमर रोग लक्षणे नसतानाही विकसित होऊ शकतो.