India Pakistan Relations

भारत आणि पाकिस्तानने आपल्यातील मतभेद सोडवण्यासाठी टेबलवर बसून चर्चा करणे आवश्यक आहे. अशी समोरासमोर बसून चर्चा झाली तरच खरी शांतता प्रस्थापित होऊ शकते, असे मत माजी केंद्रीय पंचायती राज्यमंत्री मणिशंकर अय्यर यांनी स्पष्ट केले.

अय्यर गोवा इंटरनॅशनल सेंटर येथे सुरू असलेल्या १२ व्या गोवा कला आणि साहित्य महोत्सवात (गाल्फ) शुक्रवारी “सेक्युलर कट्टरतावाद्यांच्या आठवणी.” या विषयावर बोलत होते.

महोत्सवात शुक्रवारी १९७८-८२ या कालावधीत कराचीतील भारताचे महावाणिज्यदूत म्हणून तीन वर्षे आणि गेल्या ४० वर्षांतील त्यांच्या पाकिस्तानच्या वार्षिक दौऱ्यांचे स्मरण करून अय्यर म्हणाले, ‘दोन्ही सरकारांचे एकमेकांशी मतभेद असू शकतात.

परंतु पाकिस्तानच्या सामान्य लोकात भारत आणि भारतीयांबद्दल प्रेमळ भावना आहेत. ते शक्यतो भारताच्या मुख्य भूभागाबाहेरील लोकांचा सर्वात मोठा मतदारसंघ बनवतात जे भारताशी मैत्री करतात. या सद्‍भावनेचा फायदा आपण घेतला पाहिजे.

दोन्ही राष्ट्रांमध्ये शांतता प्रस्थापित करण्यासाठी भारत सरकार कोणतेही प्रयत्न करत नसल्याबद्दल टीका करताना अय्यर म्हणाले, पाकिस्तान सरकारशी चर्चा करण्याचा कोणताही प्रयत्न सध्याच्या सरकारने केलेला नाही.

संवादाशिवाय शांतता प्रस्थापित होऊ शकत नाही. ४० वर्षांपूर्वी पाकिस्तानमधील त्यांच्या राजनैतिक कार्यकाळातील काही अनुभवांची आठवण करून देताना अय्यर म्हणाले, “माझ्या तीन वर्षांच्या कार्यकाळात भारताला भेट देणाऱ्या पाकिस्तानींना ३ लाख पर्यटक व्हिसा दिल्याचे मला आठवते. भारतीय पोलिसांनी या व्हिसाच्या गैरवापराची एकही घटना नोंदवली नाही.

हिंदुत्वाचा अजेंडा...

धर्मनिरपेक्षतेबद्दल बोलताना अय्यर म्हणाले, मी धर्मनिरपेक्ष दृष्टिकोन जितका मूलतत्त्ववादी आहे, तर काही लोक धर्माबद्दल मूलतत्त्ववादी आहेत. जर आपण आपला राजकीय, हिंदुत्वाचा अजेंडा पुढे चालू ठेवला तर आपण सहज पाकिस्तानसारखे होऊ शकतो.