लैंगिक बाल शोषण आणि हिंसाचार प्रतिबंध व उपचार यासाठी जागतिक दिन दरवर्षी १८ नोव्हेंबर रोजी साजरा केला जातो. या समस्यांविरुद्ध समाजात जागरूकता निर्माण करणे आणि जागतिक स्तरावर लैंगिक बाल शोषणाविरुद्ध कारवाई करण्यास प्रोत्साहन देणे हे त्याचे उद्दिष्ट आहे. 

गेल्या वर्षीच्या अहवालानुसार आपल्या गोव्यात बाल अत्याचारांची घटना सरासरी दररोज घडते. नोंदण्यात आलेल्या सर्वाधिक प्रकरणांमध्ये लैंगिक हिंसाचार, अपहरण, हल्ला आणि अपशब्दांचा वापर यांचा समावेश होता. गेल्या दहा वर्षांमध्ये अशा प्रकरणांमध्ये मोठी वाढ झाली आहे. २०१४मध्ये फक्त २०२ प्रकरणे नोंदवली गेली होती. 

चिंताजनक बाब म्हणजे अशा प्रकरणात गोव्यात, शाळा ते महाविद्यालयीन पातळीपर्यंतच्या आठ शिक्षकांविरुद्ध एफआयआर नोंदवण्यात आले आहेत.

आकडेवारीवरून असे दिसून येते की अशा गुन्ह्यांचे बळी ठरणारी जवळपास ५०% मुले साधारण पंधरा वयोगटातील असतात. राज्यात किशोरवयीन गर्भधारणेमध्ये होणारी वाढ देखील चिंतेची बाब आहे.

म्हणूनच या मुलांना अशा गुन्ह्यांविरुद्ध सामना करण्यासाठी आणि त्यांना त्यातून सावरण्यासाठी मदत करणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. आज समाजमाध्यमे ही किशोरवयीनांसाठी महत्त्वाचे धोके बनले आहेत. समाजमाध्यमे वापरण्यासाठी सरकारने वयोमर्यादा लागू करावी असेही अनेकांना वाटते तसेच पिडीतांना पाठबळ मिळावे यासाठी सरकारने स्थानिक स्वयंसेवी संस्थांशी सहकार्य करणे खूप गरजेचे आहे असेही अनेकांचे मत आहे. 

या सर्व दृष्टीने आजचा १८ नोव्हेंबर हा दिवस महत्त्वाचा ठरतो कारण संयुक्त राष्ट्रांच्या महासभेने घोषित केलेला हा दिवस मुलांवरील सर्व प्रकारच्या लैंगिक हिंसाचाराला प्रतिबंधित करण्याचे, त्यांचे उच्चाटन करण्याचे आणि पीडितांच्या उपचारांना आणि हक्कांना पाठिंबा देण्याचे आवाहन करतो. 

स्थानिक स्तरावरच नव्हे तर जागतिक स्तरावर असंख्य किशोरवयीन मुले गैरवर्तन आणि शोषणाला बळी पडत असतात. ऑनलाइन आणि ऑफलाइन या दोन्ही प्रकारच्या लैंगिक शोषण आणि हिंसाचाराचा सामना विशेषतः मुलींना जास्त करावा लागतो.‌

अशाप्रकारच्या अत्याचारातून वाचलेले अनेक पीडित आपल्यावरचा अन्याय कधीही उघड करायला किंवा न्याय मागायला जात नाहीत कारण त्यांना लाज वाटते. बाल शोषणाच्या अनुभवाचा परिणाम अनेकांवर शारीरिक आणि मानसिक या दोन्ही स्तरांवर होतो आणि त्याचे परिणाम त्यांना आयुष्यभर भोगावे लागतात. 

मुलांविरुद्धच्या दुष्कृत्यांविरुद्ध लढण्यासाठी जागरूकता निर्माण करणे, मुलांना त्यासंबंधी शिक्षित करणे हे खूप महत्त्वाचे आहे. मुलांचे न्याय सुनिश्चित करण्यासाठी सतत कृती आवश्यक आहे. आजचा दिवस आपल्याला हेच सांगतो.

सपना मानकर

पणजी