Victor Lustig: 4 जानेवारी 1890 चा दिवस... व्हिक्टर लस्टिगचा (Victor Lustig) जन्म ऑस्ट्रिया-हंगेरी हॉस्टिन येथे झाला. त्यांचे कुटुंब अतिशय गरीब होते. असे म्हटले जाते की जेव्हा व्हिक्टर 7 वर्षांचा होता तेव्हा त्याच्या पालकांचा घटस्फोट झाला होता. त्यानंतर त्याच्या नातेवाईकांनी त्याला लहानाचे मोठे केले.
तो लहानपणापासूनच खूप हुशार होता. पण त्याला अभ्यासात विशेष रस नव्हता. व्हिक्टरची एक खास गोष्ट म्हणजे तो कोणतीही गोष्ट लवकर आत्मसात करत असे. तसेच लोकांशी मैत्री करण्यात त्याचे कौशल्य होते. कोणात्या लोकांशी पटकन मैत्री करून त्याला आपलेसे करायचा.
पण तो खूप गरीब होता त्यामुळे पैसे कमवण्यासाठी त्याने लहानपणापासून भीक मागायला सुरुवात केली. भिक्षा न मिळाल्याने तो किरकोळ चोरी करायचा. लोकांचे खिसा कापायचा.
जेणेकरून तो दोन वेळचे जेवण करु शकेल. त्याच्याबद्दल असे म्हटले जाते की एके दिवशी तो रेस्टॉरंटच्या बाहेर उभा होता तेव्हा त्याला आत एक कुटुंब बसलेले दिसले. त्यांच्यासमोर भरपूर पदार्थ होते. पण थोड्या वेळाने ते जेवण सोडून बिल भरून रेस्टॉरंटच्या बाहेर आले.
हे पाहून व्हिक्टरला खूप राग आला. त्यांनी विचार केला की, एकीकडे अनेकांना दोन वेळचे जेवण मिळत नाही. त्यामुळे तिथे काही श्रीमंत लोक अशा प्रकारे अन्न वाया घालवतात. तेव्हापासून त्याने ठरवले की आता पैशाला महत्त्व न देणाऱ्या श्रीमंतांची फसवणूक करायची.
व्हिक्टरला पाच भाषा येत होत्या
डेली मेलच्या वृत्तानुसार, त्याचे मन इतके तीक्ष्ण होते की तो 18 वर्षाचा होईपर्यंत त्याने पाच वेगवेगळ्या भाषा शिकल्या होत्या. तो अजूनही लूटमार, चोरी करत होता. त्यामुळे त्याला अनेकदा तुरुंगात जावे लागले. त्याला पत्ते खेळण्याची आवड होती. त्यामुळे जेव्हा तो तुरुंगात असायचा तेव्हा पत्ते खेळण्याच्या नवनवीन स्क्रिल शिकत होता.
पॅरिस, बुडापेस्ट, प्राग, झुरिच यांसारख्या शहरांमध्ये त्याने अनेक चोरी केल्या आणि तेथे तुरुंगातही गेले. पण चोरी करून त्याला फारसे पैसे मिळत नव्हते. म्हणूनच त्याने युरोप सोडून अमेरिकेत जाण्याचा निर्णय घेतला. जिथे तो मोठी चोरी करु शकेल.
श्रीमंत लोकांची केली फसवणूक
एके दिवशी तो प्रवाशांनी भरलेल्या जहाजातून न्यूयॉर्कला निघाला होता. या जहाजात अनेक श्रीमंत लोकही प्रवास करत असल्याचे त्यांनी पाहिले. त्यांना लुटण्याचा कट त्यानी रचला. सर्वप्रथम त्यांनी संगीतकार असल्याचे सांगून त्यांच्याशी मैत्री केली. लोकांनाही वाटले की तो खरोखर संगीतकार आहे.
त्यानंतर व्हिक्टरने त्याला त्याच्या एका प्रोजेक्टबद्दल सांगितले आणि त्याला त्यासाठी निधीची गरज असल्याचे सांगितले. जर त्यांचा हा प्रोजेक्ट यशस्वी झाला, तर ज्याने त्यात पैसे गुंतवले त्यांनाही खूप फायदा होईल. जहाजात बसलेले काही लोकांनी त्याच्या बोलण्यावर विश्वास ठेउन त्याला पैसे दिले. व्हिक्टरने त्यांची चांगलीच फसवणूक करुन तेथुन पसार झाला.
पैसे दुप्पट करण्याचा बॉक्स
असाच आणखी एक घोटाळा त्याने केला. त्याला सुताराने बनवलेली लाकडी पेटी मिळाली. ज्याला रोमानियन बॉक्स असे नाव देण्यात आले. त्यात रेडियमची रील होती. या बॉक्समध्ये तुम्ही खरी नोट टाकाल तेव्हा बॉक्समधून दोन नोटा बाहेर येतील, असे त्यांनी लोकांना सांगितले. म्हणजे एक डॉलर टाकले तर दोन डॉलर मिळतील.
हा बॉक्स कसा काम करायचा
खरतर, त्याने त्या पेटीत आधीच काही डॉलर्स ठेवले असायचे. लोकांसमोर त्या पेटीत एक डॉलर टाकायचा आणि त्यातुन दोन डॉलर काढायचा. लोकांना वाटले की हा खरोखर पैसे दुप्पट करणारा बॉक्स आहे.
पैशाच्या लालसेपोटी लोक त्याला रोमानियन बॉक्स विकायला सांगायचे. पण व्हिक्टर हुशार होता. तो पहिले विकण्यास होकार द्यायचा नंतर नकार द्यायचा. जेव्हा समोरचा व्यक्ती किंमत वाढवुन देत असे तेव्हा तो होकार देत होता.
फक्त 2 डॉलर होता रोमानियन बॉक्स
त्याने सुताराकडून अनेक रोमानियन बॉक्स बनवुन घेतले होते. या एका बॉक्ससाठी तो त्यावेळी एक हजार डॉलर ते तीस हजार डॉलर्स इतके पैसे घेत असे. तर प्रत्यक्षात तो बॉक्स फक्त 2 डॉलरचा होता. तसेच तो बॉक्स त्याने अनेकांना विकून लाखो डॉलर्स घेतले. नंतर आपली फसवणूक झाल्याचे लोकांच्या लक्षात आल्यानंतर त्याच्यावर पोलिसांत गुन्हे दाखल करण्यात आले होते.
व्हिक्टर चुकीचे नाव आणि पत्ता द्यायचा
पण व्हिक्टर इतका हुशार होता की तो नेहमी लोकांना त्याचे खरे नाव आणि पत्ता सांगत नसे. त्यामुळे त्याच्या वेगवेगळ्या नावाने अनेक पोलीस ठाण्यात एफआयआर नोंदवण्यात आले होते. पोलिसही त्याच्यावर इतके नाराज झाले की त्यांनी त्याला शोधण्यासाठी व्हिक्टर लस्टिग असे नाव दिले. आजपर्यंत कुणालाच त्याचे खरे नाव माहिती नाही.
1925 मध्ये युरोपला परतले
त्याचे दिवस असेच लोकांची फसवणुक करत तो खूप श्रीमंत झाला. लोकांची फसवणूक करून भरपूर पैसे कमावल्यानंतर व्हिक्टर लस्टिग 1925 मध्ये पॅरिसमध्ये स्थायिक झाला. त्यावेळी ते 35 वर्षांचे होते.
त्याचबरोबर फसवणुकीच्या अनेक प्रकरणात कॅनडा आणि अमेरिकेचे पोलीस त्याचा शोध घेत होते. याच काळात पहिले महायुद्ध संपले होते. तेव्हा पॅरिसमध्ये नूतनीकरणाचे काम चालू होते. या बांधकामाच्या बातम्या रोज वर्तमानपत्रात प्रसिद्ध होत होत्या.
अशा बातम्यांनी भरलेले वृत्तपत्र व्हिक्टरच्या हाती लागले. तो घरी वर्तमानपत्र वाचत होता, त्यात आयफेल टॉवरच्या दुरुस्तीची बातमी प्रसिद्ध झाली होती. इथूनच व्हिक्टरच्या मनात एक कपटी विचार आला.
आयफेल टॉवर विकण्यासाठी त्यांनी पोस्ट आणि टेलिग्राफ मंत्रालयाच्या उपसंचालकाच्या वेश परिधान केला होता. छापखान्यातून बनावट कागदपत्रे तयार करण्यात आली. ज्यात आयफेल टॉवरशी संबंधित माहिती टाकण्यात आली.
यानंतर आयफेल टॉवरची दुरुस्ती करणे सरकारला अवघड असल्याची बातमी निवडक व्यापाऱ्यांपर्यंत पोहोचवण्यात आली. म्हणूनच ती विकत आहे. ही गुप्त योजना असल्याने त्याची फारशी प्रसिद्धी होत नाही.
असे म्हटले जाते की व्हिक्टरने 6 व्यावसायिकांना फसवले आणि त्यांनी त्यांच्यासोबत 'हॉटेल द क्रॉनिकल' येथे बैठक निश्चित केली. आयफेल टॉवरशी लोकांच्या भावना जोडल्या गेल्याचे त्यांनी बैठकीत सांगितले. त्यामुळे त्यांच्या हकालपट्टीबाबत फारशी प्रसिद्धी केली जात नाही.
काही दिवसांनंतर एका व्यावसायिकाने त्यांना फोन केला आणि सांगितले की त्यांना आयफेल टॉवर घ्यायचा आहे. हे कंत्राट देण्यासाठी व्हिक्टरने व्यावसायिकाकडे भरघोस लाच मागितली.
सरकारी कर्मचारी अनेकदा मोठ्या टेंडरसाठी लाच घेतात. त्यामुळे व्हिक्टरही तेच करत असल्याचे व्यावसायिकाला वाटले. त्यामुळे त्याने लाच देण्याचे मान्य केले. त्याने व्हिक्टरला भरपूर पैसेही पाठवले.
पैसे घेऊन फरार
पण व्हिक्टर पैसे घेऊन रातोरात फरार झाला. दुसऱ्या दिवशी जेव्हा व्यापारी व्हिक्टरच्या हॉटेलमध्ये रजिस्ट्रीसाठी पोहोचला तेव्हा त्याला आपली फसवणूक झाल्याचे लक्षात आले. व्हिक्टरने हे काम इतक्या हुशारीने पार पाडले की कोणीही त्याला पकडू शकले नाही.
आयफेल टॉवर 6 महिन्यांनंतर पुन्हा विकला गेला
व्हिक्टर या घटनेच्या 6 महिन्यांनंतर पुन्हा पॅरिसला परतला. या वेळी नवीन व्यावसायिकांशी संपर्क साधण्यात आला. पुन्हा काही व्यापारी व्हिक्टरच्या जाळ्यात सापडले आणि त्यांनी आयफेल टॉवर खरेदी करण्यात रस दाखवला. त्यांनी व्हिक्टरला मोठी लाचही दिली होती. व्हिक्टर पुन्हा पैसे घेऊन फरार झाला.
पण यावेळी त्याचे नशीब पूर्वीसारखे चांगले राहिले नाही . याआधीच्या व्यावसायिकाने व्हिक्टरच्या विरोधात कुठलाही अहवाल दिला नव्हता. पण यावेळी व्यावसायिकाने व्हिक्टरचे गैरकृत्य सर्वांसमोर ठेवले.
अशातच व्हिक्टर अडकला. तरीही तो पोलिसांना चकमा देऊन पळून जाण्यात यशस्वी झाला. पण त्याची गर्लफ्रेंड बिली मे हिने त्याला अडकवले. जेव्हा व्हिक्टरचे इतर महिलांसोबतही अफेअर असल्याचे त्याच्या मैत्रिणीला कळले तेव्हा तिने त्याला धडा शिकवण्याचा विचार केला.
20 वर्षांच्या तुरुंगवासाची शिक्षा
मिररच्या मते, बिलीने एफबीआयला सांगितले की व्हिक्टर सध्या न्यूयॉर्कमध्ये आहे. त्यानंतर 10 मे 1935 रोजी व्हिक्टरला अटक करण्यात आली. न्यायालयाने त्याला 20 वर्षांची शिक्षा सुनावली होती. पण 9 मार्च 1947 रोजी ब्रेन ट्यूमरमुळे तुरुंगातच त्यांचा मृत्यू झाला.
आयफेल टॉवर 1887 मध्ये बांधला गेला
26 जानेवारी 1887 रोजी पॅरिसमध्ये आयफेल टॉवरची पायाभरणी झाली होती. हे 1887 ते 1889 या काळात बांधले गेले. आयफेल टॉवरची उंची 324 मीटर आहे. जेव्हा ते पूर्ण झाले तेव्हा ती त्यावेळची जगातील सर्वात उंच इमारत होती. या टॉवरची रचना अलेक्झांड्रे-गुस्ताव्ह आयफेल (Alexandre Gustave Eiffel) यांनी केली होती. यामुळेच या टावरचे नाव त्यांच्या नावावर ठेवले गेले आहे.
दैनिक गोमंतकचे सदस्य व्हा
Read Goa news in Marathi and Goa local news on Tourism, Business, Politics, Entertainment, Sports and Goa latest news in Marathi on Dainik Gomantak. Get Goa news live updates on the Dainik Gomantak Mobile app for Android and IOS.