किशोरवयीन मुलांमध्ये का वाढतोय उच्च रक्तदाब?

आज (17 मे) 'जागतिक उच्च रक्तदाब दिन 2022' आहे. उच्च रक्तदाब म्हणजे उच्च रक्तदाबाची समस्या. जगभरात हायपरटेन्शनबद्दल जागरूकता पसरवण्यासाठी दरवर्षी हा दिवस साजरा केला जातो.

हा दिवस उच्च रक्तदाब प्रतिबंध, शोध, कारणे आणि नियंत्रण यावर लक्ष केंद्रित करतो. उच्च रक्तदाब किंवा उच्च रक्तदाब हृदयविकार, स्ट्रोक, थायरॉईड यांसारख्या आरोग्याशी संबंधित अनेक समस्यांना जन्म देतो.

(Why is hypertension rising in adolescents)

दरवर्षी लोकांना हायपरटेन्शनबद्दल जागरूक करण्यासाठी एक खास थीम ठेवली जाते. 'तुमचा रक्तदाब अचूकपणे मोजा, ​​त्यावर नियंत्रण ठेवा, दीर्घकाळ जगा' ही यावर्षीची थीम आहे.

सायलेंट किलर म्हणजे हायपरटेन्शन

आयुर्वेदिक पंचकर्म रुग्णालयाचे वैद्यकीय अधीक्षक (प्रशांत विहार, उत्तर दिल्ली महानगरपालिका), आयुर्वेद तज्ञ डॉ. आर. पी. पाराशर म्हणतात की, सायलेंट किलर म्हणून उच्च रक्तदाब हे मृत्यूचे मुख्य कारण बनले आहे. सध्या जगात सुमारे 128 कोटी लोक उच्च रक्तदाबाच्या समस्येने त्रस्त आहेत, त्यापैकी 80 दशलक्षाहून अधिक एकट्या भारतात आहेत. उच्चरक्तदाबामुळे उद्भवणारे हृदयविकार आणि पक्षाघात यांसारखे आजार, ज्यामुळे सर्वाधिक मृत्यू होतात, त्यांच्या उपचारांच्या खर्चामुळे अर्थव्यवस्थेवर सर्वात मोठा भार पडतो.

किशोरवयीन आणि तरुणांनाही या आजाराने ग्रासले आहे

आयुर्वेद तज्ज्ञ डॉ. आर. पी. पाराशर सांगतात की, या आजाराची सर्वात चिंताजनक बाब म्हणजे किशोरवयीन आणि तरुणांचे पडणे. सध्या, भारतातील सुमारे 7.6% किशोरवयीन मुले उच्च रक्तदाबाने ग्रस्त आहेत. पौगंडावस्थेमध्ये नियमित तपासणीची कोणतीही ठोस व्यवस्था नाही किंवा या वयात रोगाची लक्षणे दिसून येत नाहीत, ज्यामुळे वयात येण्याआधीच शरीराचे अनेक भाग खराब झाले आहेत.

(Health Care Tips)

किशोरवयीन मुलांमध्ये उच्च रक्तदाब उपचार

पौगंडावस्थेतच हा आजार जडला तर शरीराला होणारे नुकसान तर वाचवता येतेच, पण आहार आणि व्यायामानेच हा आजार बरा होऊ शकतो. किशोरवयीन मुलांचे उच्चरक्तदाबापासून संरक्षण करण्यासाठी शाळा आणि रुग्णालयांच्या बालरोग विभागांमध्ये रक्तदाब तपासणी अनिवार्य करणे आवश्यक आहे. उच्चरक्तदाब आणि त्यामुळे निर्माण होणारे आजार पूर्णपणे टाळता येतात.

उच्च रक्तदाबाची मुख्य कारणे

उच्चरक्तदाबाची मुख्य कारणे म्हणजे भरपूर आणि स्निग्ध पदार्थांचे वारंवार सेवन, व्यायामाचा अभाव, तणाव, चिंता आणि नैराश्यासारख्या मानसिक स्थितीचा सातत्य. उच्चरक्तदाब टाळण्यासाठी आणि त्यावर उपचार करण्यासाठी, वरील कारणे लक्षात घेऊन आपण आपल्या आहारात आणि जीवनशैलीत बदल करणे महत्त्वाचे आहे.

आयुर्वेदात उच्च रक्तदाब उपचार

डॉ आर. पी. पाराशर म्हणतात की, आयुर्वेदानुसार उच्च रक्तदाब हा पित्त आणि वात या दोन प्रकारच्या दोषांमुळे होतो, त्यामुळे उच्च रक्तदाबाच्या आयुर्वेदिक उपचारात औषधांच्या मदतीने हे दोष संतुलित करण्याचा प्रयत्न केला जातो. सर्पगंधा, जटामांसी, शंखपुष्पी इत्यादी आयुर्वेदिक औषधे उच्च रक्तदाबाच्या उपचारात मदत करतात. याशिवाय तुळशी, पुनर्नव, ब्राह्मी, गुलकंद, तगर इत्यादी औषधे मन:शांतीसाठी उपयुक्त आहेत.

तसेच, शाकाहार हा उच्च रक्तदाब कमी करण्याचा सर्वोत्तम मार्ग आहे. काकडी, टरबूज, भाजी किंवा कोशिंबीर बनवण्यासाठी उपयुक्त अशी एक वनस्पती, कारला आणि लसूण यांचा आहारात समावेश केल्यास उच्च रक्तदाबावर खूप आराम मिळेल. वनस्पती तूप, लोणी आणि फास्ट फूड टाळणे देखील आवश्यक आहे. उच्च रक्तदाबासाठी कॅफीन उत्पादने टाळणे खूप महत्वाचे आहे. जेवणात मीठाचे प्रमाणही कमी असावे. हायपरटेन्शनपासून मुक्त होण्यासाठी नियमित व्यायाम करणे खूप महत्त्वाचे आहे.