मकर संक्रांती हा हिंदू धर्माचा प्रमुख सण आहे. जो 'सौर पंचाग' नुसार साजरा केला जातो. ज्या दिवशी सूर्य धनु राशीतून मकर राशीत प्रवेश करतो त्या दिवशी मकर संक्रांत येते. यावर्षी मकर संक्रांती रविवार 15 जानेवारी 2023 रोजी येत आहे.
मकर संक्रांतीला स्नान, दान, पूजा इत्यादींना विशेष महत्त्व आहे. लोक या दिवशी पवित्र नदीत स्नान करतात आणि सूर्यदेवाला अर्घ्य देतात. यासोबतच मकर संक्रांतीच्या दिवशी दानही योग्यतेनुसार करावे. लोक त्यांच्या क्षमतेनुसार अन्न, वस्त्र, पैसा, धातू इत्यादी अनेक गोष्टी दान करतात.
पण सर्व दानांमध्ये तुलादानाचे विशेष महत्त्व आहे. मकरसंक्रांतीच्या दिवशी तुलादान केल्याने मोक्षप्राप्ती होते आणि दान केल्याने हजारपट पुण्य मिळते, अशी श्रद्धा आहे. म्हणूनच तुलादानाला सर्व प्रकारच्या संकटांचे समाधान देखील म्हटले जाते.
तुलादान म्हणजे काय
सनातन धर्मात तुलादान हे दान म्हणजे चांगले परिणाम देणारे दान असे म्हटले आहे. यामध्ये व्यक्तीला त्याच्या वजनाएवढे धान्य दान करावे लागते. तुलादान म्हणजे स्वत:च्या वजनाएवढे धान्य दान हे योग्य किंवा गरजू व्यक्तीलाच करावे.
शास्त्रात सांगितले आहे की जखमी व्यक्तीचे कधीही दान करू नये, त्याचे चांगले फळ मिळत नाही. तुलादानाने सर्व मनोकामना पूर्ण होतात, माणसाला आयुष्यभर सुख मिळते आणि शेवटी मोक्ष प्राप्त होतो.
तुलादानाची परंपरा कशी सुरू झाली
भगवान विष्णूंच्या आज्ञेनुसार ब्रह्माजींनी तीर्थक्षेत्रांचे महत्त्व ठरवण्यासाठी तुलादान केले. यासोबतच तुलादानातून भगवान श्रीकृष्णाची कथा प्रचलित आहे. यानुसार एकदा सत्यभामेने श्रीकृष्णावर आपली मक्तेदारी प्रस्थापित करण्यासाठी नारद मुनींना दान दिले. जेव्हा नारद मुनी कृष्णाला घेऊन जाऊ लागले तेव्हा सत्यभामाला आपली चूक कळली.
पण सत्यभामेने कृष्णाला दान दिले होते, अशा स्थितीत सत्यभामेने नारद मुनींना कृष्णाला पुन्हा मिळवण्यासाठी उपाय विचारला. तेव्हा नारद मुनींनी सत्यभामाला भगवान श्रीकृष्णाला तुळ दान करण्यास सांगितले. मग श्रीकृष्ण एका बाजूला तराजूमध्ये आणि दुसऱ्या बाजूला सोन्याची नाणी, दागिने, धान्य इ. असे असूनही कृष्णाची बाजू हलली नाही.
तेव्हा रुक्मणीने सत्यभामेला दानपेटीत तुळशीचे पान ठेवण्यास सांगितले. सत्यभामेने सोन्याचे नाणे, दागिने आणि धान्य असलेल्या कढईत तुळशीचे पान ठेवताच ते श्रीकृष्णाच्या पातेल्यासारखे झाले.
मकर संक्रांतीच्या दिवशी तुलादानाचे महत्त्व
मकरसंक्रांती हा असा सण आहे, ज्यामध्ये दानधर्माला विशेष मान्यता आणि महत्त्व आहे. या दिवशी सर्वजण स्नान करून दान करतात. तुलादानाच्या नियमानुसार, विशिष्ट सणाच्या दिवशी पवित्र नदीत स्नान केल्यानंतर तुलादान करावे.
तुलादान नेहमी शुक्लपक्षाच्या रविवारी करावे. अशा परिस्थितीत यावेळी मकर संक्रांतीच्या दिवशी शुक्ल पक्ष रविवार असल्याने तुलादानाचे महत्त्व अधिकच वाढणार आहे. तुलादान सोबतच तुम्ही नवग्रह किंवा सतनाज (गहू, तांदूळ, डाळी, मका, ज्वारी, बाजरी, सवुत चणे) संबंधित साहित्य दान करू शकता. यामुळे कुंडलीतील नवग्रहाशी संबंधित सर्व दोष दूर होतील
Read Goa news in Marathi and Goa local news on Tourism, Business, Politics, Entertainment, Sports and Goa latest news in Marathi on Dainik Gomantak. Get Goa news live updates on the Dainik Gomantak Mobile app for Android and IOS.