Rejection Trauma: तुमच्या मनातही सतत हीच भीती असते का?

What is Rejection Trauma: तुमच्याही मनात नाकारण्याची भीती असेल तर ही बातमी तुमच्यासाठीच आहे. प्रत्येक व्यक्तीला असे वाटत असते की समोरच्या व्यक्तीने नेहमीच आपले म्हणणे काळजीपुर्वक ऐकावे आणि त्याच्याशी सहमत असावे.

पण नेहमीच असे होईल असे नाही. अशावेळी अनेक लोक या गोष्टी मनाला लावून घेत नाहीत तर काही लोक निराश होतात.

याचा परिणाम त्यांच्या वैयक्तिक जीवनावर होतो. यालाच रिजेक्शन ट्रॉमा म्हणतात.

• रिजेक्शन ट्रॉमा म्हणजे काय?

रिजेक्शन ट्रॉमा ही एक मनोवैज्ञानिक प्रतिक्रिया आहे. यामध्ये व्यक्तीला नेहमीच नाकारण्याची भीती असते. ही समस्या अचानक उद्भवत नाही.

अनेक वेळा लहानपणी आलेले वाईट अनुभव, काही दिवसांमध्ये किंवा महिन्यांमध्ये मिळालेला नकार,कामातील अडचणी, जवळच्या व्यक्तींमधील स्वभावामध्ये झालेला बदल, वैयक्तिक आयुष्यातील विश्वासघात यासारख्या अनेक गोष्टी या समस्येची कारणे असू शकतात.

• लक्षणे

रिजेक्शन ट्रॉमा असलेले लोक इतरांना भेटण्यास टाळतात. त्यांना असे वाटते की त्यांनी काही सांगितले तर लोक त्यांची चेष्टा करतील. या विचारामुळे त्यांना दुःख, राग, भीती आणि लाज यासारख्या भावनांना सामोरे जावे लागते.

अशा परिस्थितीत तो व्यक्ती कोणतीही जबाबदारी घेण्यास तयार होत नाही. कोणत्याही कामासाठी तो स्वत:ला योग्य समजत नाही.

या अवस्थेत ती व्यक्ती ट्रॉमा या समस्येला बळी पडतो. यामुळे त्या व्यक्तीला नाकारत नसले तरी त्याचा भ्रमनिरास होतो. त्याचा आत्मविश्वास देखील कमी होऊ लागतो.

मनात स्वत: बद्दल वाईट विचार करू लागतो. यामुळे प्रत्येक वाईट गोष्टींसाठी तो स्वत: ला दोष देऊ लागतो.

• उपाय

हा ट्रॉमा टाळण्यासाठी आत्म-जागरूकता आवश्यक आहे. यामुळे व्यक्तीचा रिजेक्शन ट्रॉमा कमी करण्यास मदत करते. नकारात्मक विचारांपासून दूर कसे राहायचे हे पीडित व्यक्तीला स्वतःला समजले पाहिजे.

यासाठी "कॉग्निटिव्ह बिहेवियरल थेरपी'चीही मदत घेता येते. मानसशास्त्रज्ञांचा सल्ला घेतल्यासही आत्मविश्वास परत येऊ शकतो.