जगात कसे राहावे किंवा त्यांनी लोकांशी कसे वागावे अशा महत्त्वाच्या गोष्टी मुलांना शिकवणे ही पालकांची जबाबदारी आहे. तथापि, पालकत्वादरम्यान, हे देखील समजून घेणे आवश्यक आहे की त्यांचा स्वतःचा स्वभाव आहे. येथेच अनेक पालक चुका करतात आणि चांगले संगोपन करू शकत नसल्याबद्दल स्वतःला दोष देतात. हे जाणून घेणे महत्वाचे आहे की कोणीही पडल्याशिवाय चालणे शिकत नाही. आपल्या मुलांवर जास्त ताण दिल्यास आपण जे साध्य करू इच्छितो त्याच्या उलट त्यांच्या मानसिकतेवर परिणाम होऊ शकतो.
(Child Mental Health)
म्हणूनच पालकांनी प्रयत्न केले पाहिजे की मुलाला या जगात आपले स्थान बनवण्याचे ध्येय मिळावे आणि हे ध्येय आपण लादले जाऊ नये, तर त्याने ते स्वतः निवडले पाहिजे. अशा प्रकारे, ते तुमच्या प्रेरणेने योग्य दिशेने पुढे जाण्यास सक्षम असतील.
पालकत्व
अधिकृत पालकत्व- पालक मंडळाच्या मते, अधिकृत पालकत्वामध्ये, तुम्ही तुमच्या मुलाशी सकारात्मक नातेसंबंध टिकवून ठेवण्यासाठी कठोर परिश्रम करता आणि त्यांच्याशी तुमचे नाते सुधारावे असे वाटते. यासाठी तुमच्या मुलावर कोणताही नियम लावण्यापूर्वी तुम्ही त्याचे कारण उघडपणे सांगा. मुलाने नियम मोडले तर तुम्हीही मुलांना धडा द्या. पण हे करताना तुम्ही मुलांच्या भावना लक्षात ठेवा. त्यांच्या चांगल्या वागणुकीसाठी त्यांना बक्षीस द्या आणि वाईट वागणुकीसाठी त्यांना शिक्षा करा. असे म्हटले जाते की अधिकृत पालकांची मुले जबाबदार प्रौढ बनतात जे त्यांच्या भावना मुक्तपणे व्यक्त करण्यास सक्षम असतात.
दुर्लक्षित पालकत्व- जर तुम्ही मुलांबाबत निष्काळजी असाल तर तुमच्या पालकत्वाचा मुलांवर वाईट परिणाम होतो. असे पालक मुलाकडे अजिबात लक्ष देत नाहीत, त्यामुळे मुलाला घराबाहेरील जगाशी कसे संवाद साधावा लागतो यात अडचण येते. असे पालक घरातही मुलांशी नीट बोलत नाहीत आणि मुलांच्या समस्यांकडे त्यांचे लक्ष नसते. त्यांच्याकडून मुलाला मानसिक आधारही मिळत नाही.
अनुज्ञेय पालकत्व- तुम्ही तुमच्या मुलांसाठी नियम बनवता पण त्यांची अंमलबजावणी कधीच करत नाही. चूक करूनही तुम्ही मुलाला धडा शिकवत नाही. अशा पालकांना वाटते की जेव्हा आपण त्याच्या आयुष्यात जास्त हस्तक्षेप करणार नाही तेव्हाच मूल चांगले शिकू शकेल. परवानगी देणारे पालक सहसा खूप आरामशीर असतात आणि जेव्हा एखादी मोठी समस्या असते तेव्हाच गोष्टींमध्ये गुंततात. इतकंच नाही तर मुलांना शिक्षा करण्याचा प्रयत्न केला तरी त्यांना दुखावल्यावर किंवा रडल्यावर ते त्यांना माफ करतात. असे आढळून आले आहे की अनुज्ञेय पालकांची मुले शैक्षणिक क्षेत्रात मागे आहेत आणि त्यांना नियम आणि अधिकारांसह काम करणे सोपे वाटत नाही.
कठोर पालकत्व - याला अधिकृत पालकत्व देखील म्हणतात. यामध्ये मुलांना विचार करण्याचे स्वातंत्र्यही नसते. नियमांच्या बाबतीत, तुम्ही जे काही बोलता ते ब्रह्म वाक्य आहे. कोणताही निर्णय घेण्यापूर्वी तुम्ही मुलाच्या भावना विचारात घेत नाही आणि मुलाने कोणत्याही प्रश्नाशिवाय सर्व नियम आणि नियमांचे पालन करावे अशी तुमची इच्छा आहे. असे पालक मुलांशी बोलण्यात आणि त्यांचे मन जाणून घेण्यातही रस दाखवत नाहीत आणि मुलांचे मत काय आहे हे जाणून घेण्याचा प्रयत्नही करत नाहीत. ही मुलं एकतर खूप नियम-कायदे पाळतात किंवा सर्व प्रकारच्या नियम-कायदांविरुद्ध बंड करून बसतात. अशा मुलांमध्ये आत्मसन्मानाशी संबंधित अनेक समस्या उद्भवू लागतात. त्यांच्यामध्ये आत्मविश्वासाची कमतरता देखील असते आणि कधीकधी ते खूप रागावतात आणि भांडतात.
दैनिक गोमंतकचे सदस्य व्हा
Read Goa news in Marathi and Goa local news on Tourism, Business, Politics, Entertainment, Sports and Goa latest news in Marathi on Dainik Gomantak. Get Goa news live updates on the Dainik Gomantak Mobile app for Android and IOS.