श्रीकृष्ण वेलिंगकरांनंतरचे दुसरे गोमंतकीय वैमानिक बहुधा एडमंड ब्रास अल्फ्रेड सिक्वेरा असावेत. मूळ मयडे येथे घर असलेले त्यांचे वडील, पेद्रो इनासिओ सिक्वेरा (इग्नेशियस सिक्वेरा) यांचा आय. सिक्वेरा फोटोग्राफी नावाचा कराचीमध्ये एक उच्च दर्जाचा फोटो स्टुडिओ होता. एडमंड यांनी आरएसीआयबीच्या कराची फ्लाइंग क्लबमध्ये उड्डाणाचे प्रशिक्षण घेतले आणि 1934 साली त्यांना व्यावसायिक वैमानिक म्हणून परवाना मिळाला. तेव्हा ते अवघ्या 21 वर्षांचे होते.
एडमंड यांनी एप्रिल 1934 मध्ये कराची ते मुंबईदरम्यान या डी हॅव्हिलँड जिप्सी मॉथमधून एकल उड्डाण केले. या उड्डाणाचा सुवर्णमहोत्सव त्यांनी 1984 साली साजरा केला(संदर्भ : मुंबई दैनिक, मिड-डे, दि. 19 मे 1984). एडमंड एकदा मुंबईत दाखल झाले ते परत कराचीला न जाता त्यांनी थेट गोवा गाठले.
पोर्तुगीज वैमानिक साकाडुरा काब्राल आणि गागो कुतिन्ह यांनी लिस्बन ते गोवा हे पहिले उड्डाण घेण्यासाठी 1930 साली मुरगाव पठारावरील सडा हेडलँड येथे कच्ची धावपट्टी तयार केली होती. काब्रालचा मृत्यू झाला आणि उड्डाण रद्द करण्यात आले. पुढे सरमेंटो ब्रेस्ट आणि ब्रिटो पाइस या वैमानिकांनाही हे उड्डाण साध्य करता आले नाही. नागरी वैमानिक कार्लोस ब्लेकने अपघातामुळे उड्डाण रद्द केले आणि तिसऱ्यांदा हा प्रयत्न बारगळला. कॅप्टन क्राविआरोे लॉपिश, हे त्यांचे वडील मेजर जनरल जुआंव जुझे क्राविआरो लॉपिश पोर्तुगीज वैमानिक साकाडुरा काब्राल आणि गागो कुतिन्ह यांनी लिस्बन ते गोवा हे पहिले उड्डाण घेण्यासाठी 1930 मध्ये मुरगाव पठारावरील सडा हेडलँड येथे कच्ची धावपट्टी बांधण्यात आली होती. कॅब्रालचा मृत्यू झाला आणि उड्डाण रद्द करण्यात आले. पायलट सरमेंत बिरेस आणि ब्रिटो पेस यांनाही योजना सोडून द्याव्या लागल्या. तिसऱ्यांदा दुर्दैवी, नागरी वैमानिक कार्लोस ब्लेकने अपघातामुळे मध्येच सोडून दिले. कॅप्टन फ्रान्सिस्को हिगिनियो क्रेविरो लोपेस, त्यांचे वडील मेजर जनरल जुआंव जुझे कार्लोस क्राविआरो लॉपिश (गोव्याचे गव्हर्नर-जनरल 1930-36) यांचे एडीसी होते. कॅप्टनसाहेब स्वत: वैमानिक होते व त्यांनाही लिस्बन-गोवा उड्डाणाची इच्छा होती.
अखेरीस, कॅप्टन मान्युएल कार्दोस आणि लेफ्टनंट फ्रान्सिस्क सरमेंत पिमेंटेल यांनी नोव्हेंबर 1930 मध्ये लिस्बनजवळील आमादोरा येथून ‘मारांव’ नावाच्या डी हॅव्हिलँड जिप्सी विमानातून उड्डाण केले. स्पेन आणि इटलीमध्ये थांबल्यानंतर, मारांवने अल्जेरिया आणि ट्युनिशिया ओलांडले आणि ते कैरोमध्ये उतरले. पुढे ते गाझाला गेले जेथे चालक दलाने आठ दिवसांची विश्रांती घेतली. त्यानंतर मारांवने बगदाद, कराची, मुंबई येथून उड्डाण घेत शेवटी 19 नोव्हेंबर 1930 रोजी गोवा गाठले. गव्हर्नर आणि त्यांच्या उत्साही मुलाच्या नेतृत्वाखालील चालकदलाचे गोव्यात उत्साही स्वागत करण्यासाठी शेकडो लोक सडा येथे जमले. पणजीच्या चर्चमध्ये ‘थँक्स गिव्हिंग मास’ आयोजण्यात आला. त्यानंतर गोव्यातील सर्व नगरपालिकांनी संयुक्तपणे भव्य स्वागत केले. पायलट जोडीला गोव्यातील असंख्य सार्वजनिक कार्यक्रमांमध्ये सन्मानित करण्यात आले. करंझाळे येथील स्थानिक साबण उत्पादक, कृष्णा केणी यांनी आपल्या साबणाचे नावही ‘सबांव मारांव’ असे ठेवले.
पोर्तुगाल-गोवा उड्डाण करण्यासाठी पुढे दिली येथून लेफ्टनंट हंबेर्त क्रूझ आणि पहिले सार्जंट लॉबात यांनी उड्डाण भरले. नागरी वैमानिक कार्लोस ब्लेक जो पहिल्यांदा अयशस्वी झाले होते. त्यांनी शेवटी सीएस-एएआय या लाइट एअरक्राफ्टमधून दि. 4 मार्च 1934 रोजी आपले स्वप्न पूर्ण केले. त्यांनी पोर्तुगाल आणि गोवा दरम्यान नियमित हवाई प्रवासाची योजना आखली. पण, मुंबईतील गोवा कॅथलिक नेत्यांच्या सांगण्यावरून भारत सरकारने 1954 साली गोव्याची ‘आर्थिक नाकेबंदी’ केल्यानंतर ही योजना प्रत्यक्षात आली. त्यासाठी 1955-57 च्या दरम्यान दाबोळी, दमण आणि दीव येथे घाईघाईने नागरी विमानतळे बांधण्यात आली. या विमानतळांवरून त्रान्स्पोर्तीज आरिओस द इंडिया पोर्तुगेजा (टीएआयपी) ही गोव्याची व्यावसायिक नागरी विमानसेवा सुरू झाली.
एडमंड सिक्वेरा ऑक्टोबर 1947 मध्ये पूर्णपणे वेगळ्या कारणासाठी गोव्याला पुन्हा एकट्याने गेले. त्यांनी उच्च न्यायालयाचे न्यायमूर्ती आगोस्टिन कुलास आणि मडगावच्या मातिल दी अल्वारिस यांची कन्या फर्नांदा कुलास यांच्याशी विवाह केला. बाळंतपणासाठी प्रथमच, फर्नांदा कराचीहून गोव्यातील तिच्या पालकांच्या घरी आली. परंतु, तिचे मामा डॉ. लुइस अल्वारीस यांच्या रुग्णालयात दि. 7 ऑक्टोबर 1947 रोजी दुर्दैवाने बाळ-बाळंतीण दोघेही दगावली. मडगाव दफनभूमीत आत शिरताच डावीकडे दुसऱ्या बाजूला त्यांचे संगमरवरी स्मारक आहे.
एडमंड यांनी कराचीहून गोव्याला एकट्याने उड्डाण करण्यामागे, पत्नीचे अंत्यसंस्कार हेच कारण होते. त्यांनी मडगाव येथील होली स्पिरिट चर्च परिसरात हवेतून गुलाबाच्या पाकळ्यांचा वर्षाव केला. आठवडाभरानंतर ते कराचीला परतले. फर्नांदाच्या आवडीचा पियानो वडिलांनी विकला. त्यांचा एकुलता एक मुलगा आबेल (उच्च न्यायालयाचे न्यायाधीश आणि गोव्याचे शेवटचे सेक्रेतारिओ जेराल म्हणजेच मुख्य सचिव) यांनी घर विकले आणि आपल्या ते सासरी म्हणजेच मामा डॉ. लुइस अल्वारिस यांच्या घरी राहायला गेले.
एडमंड यांनी अंजुणा येथील एक मोठे जमीनदार डॉ. कॉन्स्तांसिओ मास्करेन्हस यांच्या मुलीशी म्हणजे इव्हॉन मास्कारेन्हस यांच्याशी विवाह केला. एडमंड यांनी नागरी उड्डाणात सामील होण्यापूर्वी काही काळ रॉयल इंडियन एअर फोर्समध्ये काम केले. ते मुंबईतील पहिले प्रादेशिक एअरोड्रोम अधिकारी आणि नंतर कराचीतील पहिले विमानतळ व्यवस्थापक होते. ते पाकिस्तानातील हवाई वाहतूक आणि नागरी विमान वाहतूक सेवेच्या उपसंचालक पदावरून निवृत्त झाले आणि 1992 साली आपल्या मुलीसह गोव्यात परतले दि. 15 डिसेंबर 1993 रोजी वयाच्या ऐंशीव्या वर्षी त्यांचे पणजी येथे निधन झाले.
दैनिक गोमंतकचे सदस्य व्हा
Read Goa news in Marathi and Goa local news on Tourism, Business, Politics, Entertainment, Sports and Goa latest news in Marathi on Dainik Gomantak. Get Goa news live updates on the Dainik Gomantak Mobile app for Android and IOS.