नियतीच्या खेळाने झाली राणी; एलिझाबेथ द्वितीय यांची कहाणी ऐकून व्हाल थक्क!

राणी एलिझाबेथ द्वितीय यांच्या निधनाने जगातील सर्वांना दुःख झाले आहे. हे विचित्र आहे की एलिझाबेथने राणी बनण्याचा विचार केला नाही. त्यांचे आजोबा एडवर्ड आठवा हे ब्रिटनचे राजा होते. एडवर्डच्या धाकट्या भावाची मुलगी असल्याने एलिझाबेथला राज्याची फारशी पर्वा नव्हती. ताऊ एडवर्ड आठव्याच्या मृत्यूनंतर त्याचे वडील जॉर्ज सहावा (जॉर्ज सहावा) ब्रिटनचा राजा झाला. तेव्हा एलिझाबेथला सिंहासनावर बसावे लागेल असे कुटुंबाला वाटले.

(Story of Queen Elizabeth II)

वास्तविक ताऊ एडवर्ड आठव्याला सिम्पसन या सामान्य नागरिकाशी लग्न करायचे होते. त्यासाठी ब्रिटिश संसदेची परवानगी आवश्यक होती. सर्व औपचारिकता पार पडल्यानंतरही ब्रिटिश संसदेने राजाला सामान्य नागरिकाशी लग्न करण्याची परवानगी दिली नाही. यावर, एलिझाबेथच्या काकांनी सिंहासन सोडण्याचा निर्णय घेतला. त्यांच्या या निर्णयावर भारतातील महान कवयित्री निराला यांनी स्तुतीपर कविताही लिहिली. याच महान कवीने पंचम जॉर्जवर कविता लिहिण्यास नकार दिला होता, हेही लक्षात ठेवण्यासारखे आहे.

तथापि, एडवर्ड आठव्याने राज्य सोडल्यानंतर, जेव्हा फादर जॉर्ज सहावा यांनी राज्यकारभार स्वीकारला, तो काळ फारसा चांगला नव्हता. युद्ध आणि शांततेच्या त्या काळात त्याच्या सवयी बदलल्या नाहीत आणि लवकरच आजारपणाने त्याचा पराभव झाला. मृत्यूपत्रात त्याने आपली प्रिय मुलगी लिलीबट हिची उत्तराधिकारी म्हणून निवड केली.

ब्रिटनपासून दूर असताना तिला तिच्या वडिलांच्या निधनाची बातमी मिळाली ही काही कमी दुःखाची गोष्ट नाही. मात्र, तोपर्यंत तिचा विवाह प्रिन्स फिलिपशी झाला होता. 1952 मध्ये जेव्हा राणी एलिझाबेथचा राज्याभिषेक झाला तेव्हा त्या अवघ्या 26 वर्षांच्या होत्या. राणीचा जन्म 21 एप्रिल 1926 रोजी झाला होता. 1947 मध्ये तिचा विवाह जर्मन वंशाचा असलेल्या फिलिपशी झाला, त्याच्या आग्रहास्तव, प्रिन्सच्या पदावर. या लग्नाला त्याच्या वडिलांसह राजघराण्यातील अनेक अधिकारी विरोध करत होते. या लग्नापासून राणी प्रिन्स चार्ल्ससह चार मुलांची आई झाली. प्रिन्स चार्ल्सचे लग्न राजकुमारी डायनाशी झाले आहे. प्रिन्सेस डायनाच्या संदर्भात ब्रिटीश राजघराणे पुन्हा एकदा जगभर चर्चेत आले आहे.

विशेष म्हणजे राणी एलिझाबेथ द्वितीय यांनी जेव्हा गादी हाती घेतली तेव्हा जागतिक राजकारण अत्यंत खडकाळ मार्गावर चालले होते. अनेक गुलाम देशांनी ब्रिटनच्या छत्रछायेतून माघार घेतली होती किंवा बंडखोरी केली होती, तरीही राष्ट्रकुल किंवा राष्ट्रकुलच्या कार्याकडे राणीने जगाचे लक्ष वेधले होते. याच काळात जगातील देशांमधील संबंधांबद्दल समज निर्माण करण्यासाठी संयुक्त राष्ट्रसंघाचा जन्म झाला. तरीही, राष्ट्रकुलद्वारे जगाशी जोडल्याबद्दल राणीचा आदर अबाधित राहिला आणि तिच्या अधिपत्यावर विश्वास ठेवणाऱ्या देशांमध्ये अनेक स्वतंत्र, सार्वभौम राष्ट्रे होती.

राणीकडे पासपोर्ट किंवा ड्रायव्हिंग लायसन्स नाही हे देखील कमी मनोरंजक नाही, कारण असे मानले जाते की ब्रिटनसह अनेक देशांमध्ये जेव्हा राणीला तिच्या नावावर पासपोर्ट आणि ड्रायव्हिंग लायसन्स जारी केले जातात, तेव्हा तिला कोण करते? पासपोर्ट जारी करेल. जगातील जवळपास सर्वच देश ब्रिटिश राजमहालाची ही परंपरा पाळत आले आहेत.

जवळपास 70 वर्षे राज्य करणाऱ्या या राणीच्या मुकुटात केवळ कोहिनूर राहिला नाही तर सर्वांचे प्रेम आणि आदरही तिच्या वाट्याला आला आहे. त्यांच्या कारकिर्दीत, त्यांनी एकूण 15 पंतप्रधानांना शपथ दिली आणि हे देखील मनोरंजक आहे की आताच्या दोन दिवस आधी, ब्रिटीश पंतप्रधान ट्रस यांनी त्यांच्या आजीच्या वयाच्या राणी एलिझाबेथच्या हाताचे चुंबन घेतले होते. जागतिक राजकारणात स्वत:चे स्थान असलेल्या विन्स्टन चर्चिलसह आणखी 14 पंतप्रधानांसोबत काम केल्यानंतरही राणीचा संपूर्ण कार्यकाळ तिच्या मुकुटातील चमकत्या हिऱ्यासारखाच चकाचक आणि चमकदार होता.