Chandrayaan-3: इस्रोचे मोठे यश! प्रज्ञान रोव्हरला चंद्रावर सापडला ऑक्सिजन, हायड्रोजनचा शोध सुरु

Chandrayaan-3: चंद्रावर ऑक्सिजनचा शोध लागला आहे. प्रज्ञान रोव्हरने चंद्रावर जीवनासाठी सर्वात महत्त्वाचा मानला जाणारा हा घटक शोधून काढला आहे. भारतीय अंतराळ संशोधन संस्थेने (इस्रो) मंगळवारी सांगितले की, प्रज्ञान रोव्हरद्वारे चंद्रावर ऑक्सिजनची पुष्टी झाली आहे.

प्रज्ञान रोव्हरमध्ये बसवण्यात आलेल्या 'लेझर-इंड्युस्ड ब्रेकडाउन स्पेक्ट्रोस्कोप' (LIBS) यंत्राद्वारे ऑक्सिजनचा (Oxygen) शोध लागला. रोव्हरने चंद्राच्या दक्षिण ध्रुवाजवळ सल्फरच्या उपस्थितीची पुष्टी केली आहे.

इस्रोने जारी केलेल्या निवेदनात म्हटले आहे की, चांद्रयान-3 च्या प्रज्ञान रोव्हरमध्ये बसवण्यात आलेल्या एलआयबीएस यंत्राद्वारे प्रथमच दक्षिण ध्रुवावरील चंद्राच्या पृष्ठभागाच्या संरचनेची तपासणी करण्यात आली.

या दरम्यान, दक्षिण ध्रुवावर सल्फर (एस) ची उपस्थिती देखील पुष्टी झाली आहे. इस्रोने (ISRO) सांगितले की, रोव्हरच्या स्पेक्ट्रोस्कोपने अपेक्षेप्रमाणे अॅल्युमिनियम (ए), कॅल्शियम (सी), लोह (फे), क्रोमियम (सीआर), टायटॅनियम, मॅंगनीज, सिलिकॉन आणि ऑक्सिजन शोधले. सध्या हायड्रोजनचा शोध सुरु आहे.

ऑक्सिजनचा शोध कसा लागला?

भारतीय अंतराळ संस्थेच्या निवेदनात म्हटले आहे की, LIBS हे एक वैज्ञानिक तंत्र आहे, ज्याद्वारे लेझर पल्सच्या साहाय्याने एखाद्या वस्तूला लक्ष्य करुन त्याचे विश्लेषण केले जाते.

उच्च ऊर्जा लेसर पल्स सामग्रीच्या पृष्ठभागाच्या एका भागावर केंद्रित आहे. ही सामग्री कोणतीही खडक किंवा माती असू शकते. या दरम्यान, लेसर पल्स भरपूर उष्णता आणि प्लाझ्मा तयार करते, ज्यामुळे सामग्रीचा पोत तयार होतो.

जेव्हा लेसर पल्स वापरला जातो तेव्हा प्लाझ्मा लाइट तयार होते, ज्यास डिटेक्टर्सद्वारा डिटेक्ट केले जाते. वास्तविक, जेव्हा प्रत्येक पदार्थ प्लाझ्मा अवस्थेत जातो तेव्हा एक विशेष प्रकारचा प्रकाश येतो, ज्याच्या आधारे त्या पदार्थात कोणते घटक आहेत हे सांगितले जाते.

या संपूर्ण प्रक्रियेतूनच चंद्राच्या दक्षिण ध्रुवावरील मातीमध्ये ऑक्सिजन, सल्फर यासारख्या घटकांचा शोध लागला आहे.