''दुहेरी जन्मठेप'' म्हणजे काय? सौम्या विश्वनाथन खून प्रकरणात न्यायालयाने सुनावली शिक्षा

Soumya Vishwanathan Murder Case: कायद्याच्या भाषेत एक शब्द आहे, ‘दुहेरी जन्मठेप’. आज दिल्लीतील एका न्यायालयाने टीव्ही पत्रकार सौम्या विश्वनाथन हत्या प्रकरणात चार दोषींना हीच शिक्षा सुनावली आहे. प्रत्येकाला जाणून घ्यायचे आहे की, ही दुहेरी जन्मठेप म्हणजे काय? कोणत्या गुन्हेगारांना ही दिली जाते?

एकल जन्मठेप आणि दुहेरी जन्मठेप यात काय फरक आहे? दुहेरी जन्मठेपेची शिक्षा झालेल्या दोषीला पॅरोलवर बाहेर येण्यासाठी वाव आहे का? दुहेरी जन्मठेपेची शिक्षा कमी होण्याची काही शक्यता आहे का? अशा सर्व प्रश्नांची उत्तरे आम्ही तुम्हाला देणार आहोत...

पहिला प्रश्न- दुहेरी जन्मठेप म्हणजे काय?

दुहेरी जन्मठेपेच्या शिक्षेचा अर्थ असा आहे की, जन्मठेपेचा एक कालावधी संपल्यानंतर पुन्हा तीच शिक्षा दिली जाते. सध्याच्या कायदेशीर व्यवस्थेत दुहेरी जन्मठेपेची शिक्षा हीही अशीच व्यवस्था आहे. यामध्ये काही गुन्ह्यात तुरुंगात असलेल्या व्यक्तीचा तुरुंगातच मृत्यू होतो. काही न्यायालयांमध्ये, दुहेरी जन्मठेपेची शिक्षा भोगणारा कैदी पॅरोलसाठीही पात्र नसतो (काही महिन्यांनंतर तुरुंगातून काही दिवसांची सुट्टी). तो आरोपी (Accused) मरेपर्यंत तुरुंगातच राहतो.

एकल जन्मठेप आणि वारंवार जन्मठेपेची शिक्षा यात काय फरक आहे?

1-प्रत्येक गुन्ह्याची शिक्षा असते हे सर्वांनाच माहीत आहे. याला एकच दंड किंवा शिक्षा असे म्हणतात, परंतु जेव्हा न्यायालय (Court) एकापेक्षा जास्त गुन्ह्यांच्या प्रकरणात प्रत्येक गुन्ह्यासाठी गुन्हेगाराला वेगळी शिक्षा देते तेव्हा ती दुहेरी शिक्षेच्या श्रेणीत येते. गुन्हे गंभीर असल्यास, दोषीला एकापेक्षा जास्त वेळा जन्मठेपेची शिक्षा होऊ शकते.

2- एकल जन्मठेपेत गुन्हेगार काही कालावधीनंतर तुरुंगातून बाहेर येतो, परंतु दुहेरी जन्मठेपेत, गुन्हेगाराने एक शिक्षा पूर्ण केल्यावरच दुसरी शिक्षा सुरु होते.

3- एकल जन्मठेपेच्या शिक्षेच्या काही प्रकरणांमध्ये अधिकारक्षेत्राच्या कायद्यानुसार ठराविक कालावधीनंतर पॅरोल मिळण्याची शक्यता असते. तथापि, याउलट, दुहेरी जन्मठेपेची शिक्षा अनेकदा स्वतःच सूचित करते की गुन्हेगार पॅरोलसाठी पात्र नाही. त्याने सुटकेच्या शक्यतेशिवाय दुहेरी जन्मठेपेची संपूर्ण मुदत पूर्ण केली पाहिजे.

4- एकल जन्मठेपेच्या ऐवजी दुहेरी जन्मठेपेची शिक्षा एक मजबूत प्रतीकात्मक संदेश देऊ शकते आणि संभाव्य गुन्हेगारांना प्रतिबंधक म्हणून कार्य करु शकते.