World Hindi Day: जगभरात आज 'जागतिक हिंदी दिवस' साजरा करत आहे. जगभरात हिंदी भाषेच्या संवर्धनासाठी जनजागृती करण्याच्या उद्देशाने दरवर्षी 10 जानेवारी रोजी हा दिवस साजरा केला जातो. त्यासाठी निबंध स्पर्धांसह अनेक कार्यक्रम आयोजित केले जातात. 'मातृभाषेचे महत्त्व न विसरता हिंदी ही जनमताची भाषा बनवणे' ही यंदाच्या हिंदी दिनाची थीम आहे.

हिंदी ही एक इंडो-आर्यन भाषा आहे. जी जगभरातील 260 दशलक्षाहून अधिक लोक बोलतात. ही जगातील चौथी सर्वाधिक बोलली जाणारी भाषा आहे. ही भारत सरकारची अधिकृत भाषा आहे आणि इंग्रजीसह भारताच्या (India) दोन अधिकृत भाषांपैकी एक आहे.

• या दिवसाचा इतिहास काय आहे?

1975 मध्ये तत्कालीन पंतप्रधान इंदिरा गांधी (Indira Gandhi) यांनी पहिल्या जागतिक हिंदी परिषदेचे उद्घाटन केले. तेव्हापासून भारत, युनायटेड स्टेट्स ऑफ अमेरिका, युनायटेड किंगडम, मॉरिशस, त्रिनिदाद आणि टोबॅगोसह विविध देशांमध्ये जागतिक हिंदी संमेलनाचे आयोजन करण्यात आले आहे.

10 जानेवारी 2006 रोजी पहिल्यांदा जागतिक हिंदी दिवस साजरा करण्यात आला. तेव्हापासून दरवर्षी 10 जानेवारीला जागतिक हिंदी दिन साजरा केला जाऊ लागला.

हिंदी भाषेच्या संवर्धनाच्या उद्देशाने दरवर्षी 14 सप्टेंबर रोजी राष्ट्रीय हिंदी दिनाचे आयोजन केले जाते. अनेकदा लोकांमध्ये या दोन दिवसांबद्दल संभ्रम असतो.

राष्ट्रीय हिंदी दिवस 14 सप्टेंबर रोजी साजरा केला जातो तर 10 जानेवारी रोजी जागतिक हिंदी दिन आयोजित केला जातो. जागतिक हिंदी दिन भाषेच्या जागतिक संवर्धनावर लक्ष केंद्रित करतो, तर हिंदी दिवस विशेषत: भारतात हिंदीला मान्यता देण्यावर लक्ष केंद्रित करतो.

स्वातंत्र्यानंतर विविधतेने भरलेल्या देशाला एकत्र आणण्यासाठी एक भाषा निवडणे अवघड होते. देशात अनेक भाषा आणि बोली होत्या, त्यामुळे अनेक विचारांनंतर नवीन राष्ट्राच्या भाषा म्हणून हिंदी आणि इंग्रजीची निवड करण्यात आली.