Rahul sadolikar
अक्रोड या वृक्षाचे शास्त्रीय नाव जुग्लांस रेजिया आहे. हा वृक्ष जुग्लँडेसी कुलातील असून मूळचा इराणमधील आहे. भारतात जम्मू व काश्मीर, हिमाचल प्रदेश, पंजाब व उत्तर प्रदेश या राज्यांत याची मोठ्या प्रमाणावर लागवड करतात. या पानझडी वृक्षाची उंची २५- ३५ मी. असून खोडाचा घेर ३-४ मी. असतो
फळांसाठी लागवड करताना उंची कमी ठेवून फांद्याचा प्रसार वाढवितात. पाने एकाआड एक व संयुक्त असतात. पर्णिका अखंड व सुवासिक असतात. फुले लहान व पिवळसर हिरव्या रंगाची असतात. नर फुले लांब व लोंबत्या बारीक कणिशावर, तर मादी फुले कणिशाच्या टोकाला असतात.
फळ हे 5 सेंमी. व्यासाचे, हिरवे, लांबट गोलसर व पेरूएवढे असते. फळाचे कवच जाड व कठिण असते.मेवामिठाई व आइस्क्रीम यांमध्ये अक्रोडचे बी वापरतात. सुकामेवा व मुखशुद्धीसाठी याचे बी खातात. कच्च्या फळांपासून लोणची, मुरंबे, चटणी व सरबत बनवितात
हिरव्या सालीचा तेलात किंवा मद्यार्कात अर्क काढून व त्यात तुरटी घालून केसाचा कलप बनवितात. हिरवी साल मत्स्यविष आहे. पाने पौष्टिक, कृमिनाशक असून झाडाची साल व पाने पुरळ, इसब, गंडमाळा, उपदंश इत्यादींवर उपयुक्त असतात.
अक्रोड हे फळ संधिवातावर उपयुक्त आहे. बियांचे तेल खाद्य असून ते चित्रकारांचे रंग व साबण यांकरिताही वापरतात. पेंड व पाने जनावरांना खाऊ घालतात.
लाकूड मध्यम कठिण, जड व बळकट असल्यामुळे सजावटी सामान व अनेक सुबक वस्तूंकरिता वापरतात. 100 ग्रॅ. अक्रोड बियांमध्ये साधारण 65 ग्रॅ. मेद तर 15 ग्रॅ. प्रथिने असतात.
अक्रोडच्या उत्पादनात चीन हा जगातील अग्रेसर देश असून अमेरिकेची संयुक्त संस्थाने, इराण व तुर्कस्तान हे इतर प्रमुख उत्पादक देश आहेत.