Rahul sadolikar
आमला, अंबाल क. अमलका सं. आदिफल, अम्लिका इं. एंब्लिक मायरोबलान लॅ. एंब्लिका ऑफिसिनॅलिस कुल-यूफोर्बिएसी). हा मध्यम आकाराचा (९-१२ मी. उंच) पानझडी वृक्ष भारतात सर्वत्र व उष्ण कटिबंधात आणि उपोष्ण कटिबंधातील जंगलांत वाढतो किंवा त्याची लागवड करतात श्रीलंका, चीन व मलाया येथेही तो आढळतो.
बी एकच व त्रिधारी ऑक्टोबर ते फेब्रुवारीत फळे पिकतात. फळ तुरट, शीतल, मूत्रल (लघवी वाढविणारे) व सारक वाळलेली फळे (आवळकाठी) अतिसार, रक्तस्राव व आमांश यांवर उपयुक्त लोहाबरोबर ही फळे कावीळ, रक्तक्षय, अग्निमांद्य इत्यादींवर देतात
फुले थंड व सारक मूळ आणि साल तुरट बिया दमा, श्वसन नलिका दाह व पित्ताधिक्यावर उपयुक्त फळात क जीवनसत्त्व भरपूर व ते स्कर्व्ही या विकारावर गुणकारी असते.
सालीत, पानात व फळात टॅनीन भरपूर असते. त्याचा उपयोग चामडी कमाविण्यास होतो. आवळा (फळ) उपयुक्त खाद्य आहे. त्यापासून लोणचे, वडी, मुरंबा (मोरावळा), सुपारी इ. करतात. इमारतीच्या बांधकामात किरकोळ उपयोगासाठी लाकूड वापरतात शेतीची अवजारे व सरपण यांसाठीही उपयुक्त. पाला व फळे जनावरे खातात. पानांपासून तपकिरी पिवळे रंगद्रव्य निघते. हिंदुधर्मात आवळा पूजनीय मानला जातो.
आवळ्याचा औषधीचा प्रसार सर्व भारतात आणि श्रीलंकेत व ऑस्ट्रेलियाशिवाय उष्ण कटिबंधातील इतर देशांत आहे. कोकणात व दक्षिणेत पिकामध्ये तणासारखी वाढते.
पाने अनेक, दोन रांगांत, दीर्घवृत्ताकृती व लहान फुले विपुल, कक्षास्थ (बगलेत), एकलिंगी, पिवळट एकाच झाडावर जुलै-ऑगस्टमध्ये येतात पुं-पुष्पे १-३, स्त्री-पुष्पे एकाकी बिंब दोन्ही फुलांत फळ (बोंड) फार लहान व बिया तीन असतात. मुळे काविळीवर, पाने व मुळांचे चूर्ण गळवे व व्रण यांवर गुणकारी पाने दीपक (भूक वाढविणारी) चीक जखमांवर लावतात.
रोज एक आवळा खाल्ल्याने आरोग्य सुधारुन शरीर निरोगी राहण्यास मदत राहते.