Manish Jadhav
सह्याद्रीच्या डोंगररांगांमध्ये वसलेला वासोटा किल्ला गिरीप्रेमींना साद घालतो. सातारा जिल्ह्यातील पाटण तालुक्यात महाबळेश्वरच्या पूर्वेला हा किल्ला आहे.
या किल्ल्याचे बांधकाम सुमारे 1178-1193 च्या दरम्यान राजा भोजने केले असे मानले जाते. मात्र छत्रपती शिवाजी महाराजांनी 1655 मध्ये हा किल्ला जिंकला आणि त्याचे महत्त्व ओळखून त्याला अधिक मजबूत केले.
किल्ल्याच्या सभोवतालच्या घनदाट जंगलात वाघांचा वावर असल्याने या किल्ल्याला 'व्याघ्रगड' असेही म्हटले जाते. ही डोंगररांग अत्यंत धोकादायक आणि जंगली श्वापदांनी भरलेली आहे.
किल्ल्याच्या पायथ्याशी असलेली कोयना नदी आणि तिच्या जलाशयाचे (शिवसागर जलाशय) विहंगम दृश्य मनमोहक आहे. पावसाळ्यात तर या परिसराचे सौंदर्य आणखी वाढते.
वासोटा किल्ल्याचे मुख्य दोन भाग आहेत: जुना वासोटा आणि नवीन वासोटा (ज्याला 'कडा-वासोटा' असेही म्हणतात). किल्ल्यावर महादेव मंदिर, मारुती मंदिर आणि पाण्याचे टाके आहेत.
वासोटा किल्ला हा ट्रेकर्ससाठी एक आव्हानात्मक पण रोमांचक अनुभव देतो. वासोट्याला जाण्यासाठी बामणोली येथून बोटीने शिवसागर जलाशयातून मेट इंदवली येथे जावे लागते, तिथून किल्ल्यावर ट्रेकिंग करुन जाता येते.
अभयारण्य क्षेत्रात असल्याने वासोट्याला भेट देण्यासाठी वन विभागाची (Forest Department) परवानगी घेणे अनिवार्य आहे. पर्यावरणाचे रक्षण करण्यासाठी येथे काही नियम पाळावे लागतात.
इतर किल्ल्यांच्या तुलनेत वासोट्यावर पर्यटकांची गर्दी कमी असते, ज्यामुळे येथे शांतता आणि निसर्गाचा एकांत अनुभवता येतो.