Sameer Amunekar
महाराष्ट्राच्या भूमीत प्रत्येक डोंगर, प्रत्येक किल्ला आणि प्रत्येक दगडात छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या पराक्रमाच्या खुणा कोरल्या आहेत.
या खुणांपैकी एक, पुण्याच्या पश्चिमेकडे निळ्या डोंगरांच्या कुशीत वसलेला तोरणा किल्ला.
हा फक्त किल्ला नसून मराठ्यांच्या स्वराज्याचा पाया आहे, जिद्दीचे प्रतीक आहे आणि शिवरायांच्या धैर्याचा अमर साक्षीदार आहे.
पुण्यापासून अवघ्या ६० किलोमीटर अंतरावर असलेला तोरणा, आजही भव्यतेने उभा आहे. डोंगरमाथ्यावर पोहोचल्यावर जणू इतिहास जिवंत होतो.
थंड वाऱ्यातून, तटबंदीच्या भक्कम दगडातून आणि मंदिरांच्या शांततेतून आपल्याला भूतकाळाची गर्जना ऐकू येते.
तोरणा किल्ल्याचा उल्लेख मराठा इतिहासाच्या सुरुवातीच्या पानांवर सापडतो. शिवपंथाच्या संतांनी याचा शिलान्यास केला, असे पुरावे सांगतात.
सोळाव्या वर्षी छत्रपती शिवाजी महाराजांनी तोरणा किल्ला जिंकला. तोरणाच्या तटावर शिवरायांनी मराठा साम्राज्याची मुहूर्तमेढ रोवली.