Manish Jadhav
विशालगड हा मराठा साम्राज्यातील एक अत्यंत महत्त्वाचा किल्ला होता. या किल्ल्याने अनेक ऐतिहासिक घटना पाहिल्या आहेत.
या किल्ल्याला 'खेळणा' असेही म्हटले जाते. छत्रपती शिवाजी महाराजांनी हा किल्ला 1659 मध्ये अफजलखानाचा वध केल्यानंतर जिंकला होता. विशेष म्हणजे, जिंकल्यानंतर त्याचे नाव बदलून 'विशालगड' केले होते.
सिद्धी जोहरच्या वेढ्यातून बाहेर पडल्यानंतर शिवाजी महाराजांनी विशालगडाकडे कूच केली होती.
शिवाजी महाराजांना सुखरुप विशालगडावर पोहोचवण्यासाठी बाजीप्रभू देशपांडे यांनी आपल्या 300 सैनिकांसह पावनखिंडीत सिद्धीच्या सैन्याला थोपवून धरले होते. या थरारक लढाईत बाजीप्रभू शहीद झाले होते.
हा किल्ला सह्याद्रीच्या पर्वतरांगेत सुमारे 3500 फूट उंचीवर आहे. विशालगड कोल्हापूर जिल्ह्यापासून सुमारे 76 किलोमीटरवर आहे.
किल्ल्यावर एक प्राचीन मंदिर आहे, ज्याला सध्या 'अमृतईचा दर्गा' म्हणून ओळखले जाते. किल्ल्यावर शिवाजी महाराजांचा एक भव्य पुतळाही आहे, जो त्यांच्या पराक्रमाची आठवण करुन देतो.
छत्रपतींच्या काळात धनाजी जाधव यांसारख्या विश्वासू सरदारांनी या किल्ल्याचे रक्षण केले. महाराजांनी हा किल्ला ताब्यात घेतल्यावर त्याला एक स्वतंत्र किल्लेदार नेमून त्याची व्यवस्था केली.
आज विशालगड एक ऐतिहासिक पर्यटन स्थळ म्हणून ओळखला जातो. येथे जाण्यासाठी कोल्हापूर किंवा मलकापूरमार्गे बस किंवा खासगी वाहनाने जाता येते. गडावर जाण्यासाठी पायऱ्यांचा मार्ग आहे.