Manish Jadhav
गोरखगड हा महाराष्ट्रातील ठाणे जिल्ह्यातील मुरबाड तालुक्यात आहे. हा किल्ला लोहगड-विसापूर किल्ल्यांच्या डोंगररांगेत येतो.
छत्रपती शिवाजी महाराजांनी अनेक किल्ले जिंकले आणि त्यांची दुरुस्ती केली, पण गोरखगड हा किल्ला त्यांच्या प्रत्यक्ष नियंत्रणाखाली नव्हता, असे काही इतिहासकारांचे मत आहे.
सह्याद्रीच्या डोंगररांगेतील अनेक किल्ल्यांपैकी गोरखगड हा एक दुय्यम किल्ला होता.
जरी शिवाजी महाराजांनी या किल्ल्याचा थेट वापर केला नसला तरी, मराठा साम्राज्याचा विस्तार होताना हा भाग त्यांच्या स्वराज्याचाच एक भाग होता.
हा किल्ला सह्याद्रीच्या दुर्गम भागात आहे, त्यामुळे शत्रूंना सहजासहजी येथे पोहोचणे शक्य नव्हते.
या किल्ल्याचे नाव 'गोरखनाथ' ऋषींच्या नावावरुन पडले आहे, असे मानले जाते.
हा किल्ला ऐतिहासिक वारसा म्हणून महत्त्वाचा आहे.
जरी शिवाजी महाराजांनी या किल्ल्याचा प्रत्यक्ष वापर केला नसला तरी, त्यांच्या दूरदृष्टीमुळे अनेक पहाडी किल्ले मराठा साम्राज्याचा भाग बनले.