Sameer Amunekar
पुरंदर किल्ल्याचा इतिहास ११व्या शतकापासून सुरू होतो आणि सुरुवातीला तो यादव राजवटीच्या अधिपत्याखाली होता.
यादवांनंतर बहमनी सल्तनत आणि बीजापूरच्या आदिलशाहीने या किल्ल्यावर ताबा मिळवला आणि प्रत्येकाने संरक्षण व्यवस्थेत सुधारणा केली.
पुरंदर किल्ल्याचे भौगोलिक स्थान आणि लष्करी सामर्थ्य सर्व सत्ताधीशांना महत्त्वाचे वाटले.
१६४६ मध्ये छत्रपती शिवाजी महाराजांनी हा किल्ला जिंकला, जे त्यांच्या स्वतंत्र राज्य स्थापनेसाठी महत्त्वाचे पाऊल ठरले.
मुघलांकडून किल्ल्याचा वेढा घालण्यात आल्यावर पुरंदरसहित २४ किल्ले तहअटीनुसार सोडावे लागले, पण रणनीतीच्या जोरावर शिवाजी महाराजांनी हा किल्ला पुन्हा जिंकला.
पुरंदर केवळ लष्करी दृष्टिकोनातून महत्त्वाचा नाही, तर तो मराठ्यांच्या सांस्कृतिक वारशाचा अविभाज्य भाग आहे; याच किल्ल्यावर छत्रपती संभाजी महाराजांचा जन्म झाला.
आज पुरंदर किल्ला इतिहासप्रेमी, ट्रेकिंग प्रेमी आणि साहस शोधणाऱ्या पर्यटकांसाठी एक अद्भुत आकर्षक ठिकाण मानला जातो.