Sameer Amunekar
मुघल साम्राज्याचा संस्थापक बाबर चगताई तुर्की भाषेत बोलत असे. त्याचे आत्मचरित्र बाबरनामा चगताई भाषेत लिहिलेले आहे.
मुघल साम्राज्याच्या दरबारात आणि प्रशासनात फारसी ही अधिकृत भाषा होती. मध्य आशियात आणि इराणी जगतात फारसीला मान्यता असल्याने मुघलांनी हिचा स्वीकार केला.
भारतात साम्राज्य वाढताना मुघलांचा लोकांशी संवाद साधण्यासाठी हिंदुस्तानी/स्थानिक बोलीभाषांचा वापर वाढत गेला. सैनिकी छावण्यांमध्ये या भाषेत फारसी-तुर्की शब्द मिसळले गेले आणि नंतर ती भाषा उर्दू म्हणून विकसित झाली.
अकबराच्या दरबारी अबुल फजलने अकबरनामा व ऐन-ए-अकबरी फारसीत लिहिले. जहांगीरचे जहांगीरनामाही फारसीतच आहे.
दारा शिकोहने उपनिषद आणि भगवद्गीतेचे फारसीत भाषांतर केले, ज्यामुळे भारतीय तत्त्वज्ञानाचा फारसी भाषिक जगतात परिचय झाला.
मुघल सम्राटांनी हिंदी साहित्यालाही पाठबळ दिले. सूरदास, तुलसीदास, कबीर यांसारख्या संतकवींचे रचनाकर्म या काळात फुलले. अकबराने हिंदी कवींना आश्रय दिला होता.
शेवटचा मुघल सम्राट स्वतः उत्कृष्ट कवी होता. त्याने उर्दू/हिंदुस्तानीत शायरी केली. तो मुघल दरबारातील फारसी परंपरेचा तसेच हिंदुस्तानी संस्कृतीचा संगम मानला जातो.