Manish Jadhav
कोर्लाई किल्ला हा रायगड जिल्ह्यातील मुरुडजवळ असलेला एक महत्त्वाचा आणि सुंदर किल्ला आहे. पोर्तुगीज आणि मराठा साम्राज्याच्या संघर्षाचा इतिहास सांगणारा हा किल्ला पर्यटकांसाठी एक आकर्षण आहे.
हा किल्ला 16व्या शतकात (1521च्या आसपास) पोर्तुगीज लोकांनी बांधला होता. समुद्रावर नजर ठेवण्यासाठी आणि मुरुड-जंजिरा भागातील जलमार्गांवर नियंत्रण ठेवण्यासाठी त्यांनी या किल्ल्याची निर्मिती केली.
कोर्लाई किल्ला एका अरुंद भूभागावर आहे, जो समुद्रात खोलवर गेलेला आहे. त्यामुळे तीन बाजूंनी समुद्राने वेढलेल्या या किल्ल्यावरुन संपूर्ण किनारपट्टीचे उत्कृष्ट दृश्य दिसते.
पोर्तुगीजांच्या ताब्यात असलेल्या या किल्ल्यावर छत्रपती संभाजी महाराजांनी अनेकदा हल्ला केला, मात्र तो पूर्णपणे जिंकण्यात त्यांना यश आले नाही.
किल्ल्याच्या आत पोर्तुगीजांनी बांधलेल्या एका जुन्या चर्चचे अवशेष आढळतात. हे अवशेष पोर्तुगीज संस्कृतीची छाप दर्शवतात.
हा किल्ला इतका मोठा आणि मजबूत होता की, एकाच वेळी सुमारे 200 तोफा (Cannons) ठेवण्याची क्षमता या किल्ल्यात होती. हा पोर्तुगीजांचा एक महत्त्वाचा शस्त्रागार साठा होता.
हा किल्ला त्याच्या भक्कम तटबंदीसाठी ओळखला जातो. या किल्ल्याला एकूण 70 बुरुज होते, ज्यामुळे त्याचे संरक्षण अभेद्य होते. यातील बहुतेक बुरुज आजही अस्तित्वात आहेत.
किल्ल्याच्या प्रवेशद्वारावर आणि काही बुरुजांवर पोर्तुगीज आणि मराठी/रोमन लिपीतील ऐतिहासिक शिलालेख आढळतात, जे किल्ल्याच्या विविध टप्प्यांवरील मालकी आणि इतिहासाची माहिती देतात.