Sameer Amunekar
खैबर खिंड ही जागतिक पातळीवर जादूई आणि भयंकर ठिकाण म्हणून ओळखली जाते, जिथे ऐतिहासिक कथांप्रमाणे, जगज्जेता योद्ध्यांनाही झुकावं लागलं.
ही खिंड पाकिस्तान-अफगाणिस्तान सीमेवर आहे, पेशावरपासून सुमारे ११ किलोमीटर अंतरावर ‘बाब-ए-खैबर’ या ऐतिहासिक द्वारापासून सुरू होते.
बाब-ए-खैबरपासून सुमारे २४ मैल पर्यंतचा हा मार्ग तोरखमजवळ पाकिस्तान-अफगाणिस्तान सीमेपर्यंत जातो, जिथून ‘ड्युरंड रेषा’ ओलांडून अफगाणिस्तानात प्रवेश करता येतो.
या भागात राहणारे आफ्रिदी कबीले खूप पराक्रमी आणि युद्धप्रिय मानले जायचे. या समुदायाला भेटवस्तू किंवा मोबदला न दिल्यास कोणालाही सुरक्षित मार्ग मिळत नव्हता.
खैबर खिंडवर झालेले हल्ले आणि संघर्ष जगातील इतर कोणत्याही मार्गाशी तुलना करता येणार नाहीत, असे स्थानिक आणि विदेशी लेखक मानतात.
या खिंडीवर आलेल्या कोणत्याही शासकाला किंवा आक्रमकाला ताबा मिळवता आलेला नाही. अलेक्झांडरपासून इंग्रजांपर्यंत अनेक शक्तिशाली आक्रमकांना येथे झुकावं लागलं. मार्गाने प्रवेश करणाऱ्यांना आफ्रिदींच्या सामर्थ्यामुळे मोठा धोका होता.
खैबर खिंड हा भौगोलिक, सामरिक आणि इतिहासात्मक दृष्ट्या जगातील सर्वात धोकादायक आणि अजेय मार्ग मानला जातो.