Sameer Amunekar
साप प्राणी स्वाभाविकपणे दूध पिणारा नसतो. धार्मिक वा पारंपरिक पूजांमध्ये सापांना दूध दिलं जातं, पण ते त्यांचं नैसर्गिक अन्न नाही. साप दूध पितो ही एक लोकप्रिय पण चुकीची समजूत आहे.
साप हा पूर्णतः मांसाहारी प्राणी आहे. तो उंदीर, बेडूक, पक्षी, अंडी, गोगलगाय, मासे अशा लहान प्राण्यांवर उपजीविका करतो.
साप आपले अन्न पूर्ण गिळतो आणि ते हळूहळू पचवतो. अनेकदा एका मोठ्या अन्नाच्या घासावर तो आठवडाभर टिकतो.
सापांच्या शरीरात दूध पचवण्यासाठी आवश्यक असणारे एंझाईम्स (जसे की लॅक्टेस) नसतात. त्यामुळे दूध हे त्यांच्यासाठी अपायकारकही ठरू शकतं.
नागपंचमीला दूध देणं ही धार्मिक परंपरा असून ती सर्पप्रेमापेक्षा अंधश्रद्धेवर आधारित आहे. यामुळे अनेक साप दगावतात.
साप दूध न पिता पाणी मात्र पितो, विशेषतः तहान लागल्यास. ते त्यांच्या जीभेच्या हालचालींमुळे पाण्याचे थेंब घेतात.
दूध देण्याऐवजी सापांचे नैसर्गिक अधिवास सुरक्षित ठेवणं, त्यांना न मारता वन्यप्राणी विभागाला कळवणं ही खरी सर्पपूजा आहे.