Sameer Amunekar
६ जून, १६७४ मध्ये छत्रपती शिवाजी महाराजांचा राज्याभिषेक झाला आणि त्यांनी मराठा साम्राज्याची स्थापना केली. त्यांनी आपल्या कारकीर्दीत अनेक प्रकारच्या लढायांद्वारे स्वराज्याची रक्षा केली.
गोवा हा एक अत्यंत महत्त्वाचा भूभाग होता जो समुद्रकिनारी वसलेला होता आणि व्यापारीदृष्ट्या विशेष महत्वाचं ठिकाण होतं. १६व्या शतकात गोवा पोर्तुगीजांच्या ताब्यात होता आणि १५१० मध्ये पोर्तुगीजांनी या प्रदेशावर आपलं साम्राज्य स्थापित केले होते.
शिवाजी महाराजांनी पोर्तुगीजांच्या साम्राज्याला चांगली कोंडी घालण्याची धोरणे ठरवली होती. पोर्तुगीजांनी गोव्यात वर्चस्व प्रस्थापित केले होते.
शिवाजी महाराजांच्या नेतृत्वाखाली गोव्यातील लोकांनी आपल्या संस्कृतीचा, धर्माचा आणि अधिकारांचा रक्षण करण्यासाठी चळवळ उभारली. महाराजांची प्रेरणा घेत लोकांनी पोर्तुगीजांच्या विरोधात आवाज उठवला.
१६६१ मध्ये डिचोली आणि साखळी हे २ आदिलशाहीचे प्रांत जिंकल्यामुळे, छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या साम्राज्याची सीमा पोर्तुगीजांच्या बार्देश प्रांतास भिडली. या विजयामुळं महाराजांची सत्ता डिचोली, सांखळी तसंच पेडणे, मणेरी आणि सत्तरी या तीन भागांतही प्रस्थापित झाली.
१६६६ च्या मार्च महिन्यात छत्रपती शिवाजी महाराजांनी फोंडा किल्ल्याला वेढा दिला. मात्र, आदिलशाहीला पोर्तुगीजांनी मदत दिली, ज्यामुळे किल्ल्याचा लढा सफल होऊ शकला नाही.
फोंडा किल्ल्याच्या वेढ्यामुळे मराठा आणि आदिलशाही यांच्यातील संघर्ष वाढला होता. पण, पोर्तुगीजांच्या साहाय्यामुळे आदिलशाहीचा किल्ला सुरक्षित राहिला, आणि त्याच वेळी डिचोली आणि साखळीसारख्या किल्ल्यांवर मराठ्यांना माघार घ्यावी लागली.
किल्ला महाराजांच्या ताब्यात आला असता, पण पोर्तुगीजांनी आदिलशाहीच्या सैन्याला नदीमार्गे गुप्तपणे किल्ल्यात दारूगोळा आणि अन्नसामुग्रीची रसद पुरवली. पोर्तुगीजांचा या प्रकारे हस्तक्षेप नेहमीच मराठ्यांसाठी अडचणीचा ठरला.