Manish Jadhav
अशेरीगड किल्ला पालघर जिल्ह्यातील पालघर आणि डहाणू तालुक्यांच्या सीमेवर एका उंच टेकडीवर वसलेला आहे. हा किल्ला मुंबई-अहमदाबाद महामार्गावरील मनोर गावाजवळून दिसतो.
या किल्ल्यावर भोज राजघराणे, पोर्तुगीज, मराठे आणि इंग्रज अशा विविध सत्ताधीशांचे राज्य होते. त्यामुळे हा किल्ला कोकणच्या इतिहासातील महत्त्वाचा साक्षीदार आहे.
इ.स. 1556 मध्ये पोर्तुगीजांनी हा किल्ला ताब्यात घेतला आणि त्यांनी येथे एक मजबूत तळ उभारला. पोर्तुगीजांसाठी हा किल्ला कोकणातील त्यांच्या साम्राज्याचा आधारस्तंभ होता.
हा किल्ला मराठ्यांनी विशेषतः पेशवा बाजीरावानंतर चिमाजी आप्पांच्या नेतृत्वाखाली वसईच्या मोहिमेत (1739) पोर्तुगीजांकडून जिंकला. हा मराठ्यांच्या विजयांपैकी एक महत्त्वाचा टप्पा होता.
उंचीवर असल्यामुळे या किल्ल्यावरून मुंबई-अहमदाबाद या महत्त्वाच्या व्यापारी मार्गावर आणि आजूबाजूच्या मैदानी प्रदेशावर उत्तम प्रकारे लक्ष ठेवता येत असे.
किल्ल्यावर सध्या पाण्याची टाकी, काही गुंफा (लेणी), बुरुज आणि तटबंदीचे अवशेष पाहायला मिळतात. किल्ल्याच्या माथ्यावर एक छोटेसे मंदिर देखील आहे.
हा किल्ला चढायला मध्यम स्वरुपाचा आहे, पण काही ठिकाणी त्याची चढाई खडतर आणि दुर्गम आहे. यामुळे तो गिर्यारोहकांसाठी एक लोकप्रिय ट्रेकिंग स्पॉट बनला आहे.
सध्या हा किल्ला दुर्लक्षित अवस्थेत असून, त्याचे मोठे भाग अवशेषांच्या स्वरूपात आहेत. मात्र, महाराष्ट्राच्या ऐतिहासिक वारसा म्हणून त्याचे संरक्षण केले जाते.