Manish Jadhav
राजस्थानमधील जयपूर शहरापासून जवळच असलेला आमेर किल्ला हा एक ऐतिहासिक आणि स्थापत्यशास्त्राचा उत्कृष्ट नमुना आहे.
आमेर किल्ला मूळतः मीणा राजांनी बांधला होता. नंतर अकराव्या शतकात कच्छवाह राजपूत राजांनी त्यावर कब्जा केला आणि 16व्या शतकात राजा मान सिंग प्रथम यांनी या किल्ल्याचे सध्याचे स्वरुप दिले. अनेक शतके हा किल्ला जयपूरच्या राजांची राजधानी होता.
या किल्ल्याच्या स्थापत्यशास्त्रावर राजपूत आणि मुघल शैलीचा प्रभाव स्पष्टपणे दिसून येतो. किल्ल्यातील अनेक दरवाजे, वाडे आणि कमानींमध्ये दोन्ही संस्कृतींचे उत्कृष्ट मिश्रण दिसते.
किल्ल्यातील काही प्रमुख आकर्षणांमध्ये दीवान-ए-आम (सार्वजनिक सभागृह), दीवान-ए-खास (खासगी सभागृह), गणेश पोल नावाचे भव्य प्रवेशद्वार आणि प्रसिद्ध शीश महल यांचा समावेश आहे.
हा महाल विशेषतः त्याच्या भिंती आणि छतावर लावलेल्या लाखो आरशांच्या तुकड्यांसाठी ओळखला जातो. एका छोट्या मेणबत्तीच्या प्रकाशातही संपूर्ण महाल उजळून निघतो, हे त्याचे वैशिष्ट्य आहे.
गणेश पोल हे किल्ल्याचे एक प्रमुख आणि अतिशय सुंदर प्रवेशद्वार आहे. यावर भगवान गणेशाचे सुंदर चित्र आहे आणि ते किल्ल्यातील खासगी भागात प्रवेश देते.
हा किल्ला मावटा तलावाच्या काठावर स्थित आहे, जो किल्ल्याच्या सौंदर्यात भर घालतो. किल्ल्यामध्ये जुनी पण प्रभावी जलव्यवस्थापन प्रणाली पाहायला मिळते, जी त्या काळातील अभियांत्रिकीची कमाल दर्शवते.
आमेर किल्ल्याचे एक खास आकर्षण म्हणजे पर्यटक हत्तीवरून किल्ल्याच्या वरच्या भागात जाऊ शकतात. ही हत्तीची सवारी एक अविस्मरणीय अनुभव देते.
2013 मध्ये, राजस्थानमधील इतर किल्ल्यांसह आमेर किल्ल्याला युनेस्कोने जागतिक वारसा स्थळ (UNESCO World Heritage Site) म्हणून घोषित केले. हा किल्ला भारतातील सर्वात सुरक्षित आणि सुंदर किल्ल्यांपैकी एक मानला जातो.