भलीमोठी सेना, संपूर्ण भारत काबीज; तरीही बलाढ्य मुघलांनी नेपाळ का जिंकले नाही?

नेपाळ

नेपाळ सध्या राजकीय अस्थिरतेच्या काळातून जात आहे. वाढती बेरोजगारी, तरुणांची आंदोलने आणि सरकारवरील भ्रष्टाचाराचे आरोप यामुळे तिथे गोंधळाचे वातावरण आहे.

मुघल

भारतासारख्या विशाल देशावर ३०० वर्षांहून अधिक काळ राज्य करणाऱ्या मुघलांनी नेपाळला कधीही पूर्णपणे आपल्या ताब्यात का घेतले नाही?

मुघलांचा प्रभाव

बाबरपासून औरंगजेबापर्यंत मुघलांचा प्रभाव बंगाल, पंजाब, दख्खन आणि अफगाण सीमेपर्यंत पसरलेला होता. तरीही, नेपाळ त्यांच्या ताब्यातून बाहेरच राहिला.

भौगोलिक स्थिती

नेपाळची भौगोलिक स्थिती मुघलांसाठी सर्वात मोठे आव्हान होती. उंच पर्वत, अरुंद खिंडी, खोल दऱ्या आणि घनदाट जंगल यामुळे नेपाळला नैसर्गिक सुरक्षा मिळाली होती.

आर्थिक महत्त्व

नेपाळमध्ये शेती उत्पादन मर्यादित होते आणि त्याचा भूगोलही दुर्गम होता. त्यामुळे नेपाळ त्यांच्या साम्राज्यासाठी आकर्षक लक्ष्य नव्हते.

व्यापारिक दुवा

नेपाळ भारत आणि तिबेट यांच्यातील व्यापाराचा एक महत्त्वाचा दुवा होता. मुघलांना नेपाळशी संघर्ष करण्यापेक्षा व्यापारी संबंध कायम ठेवणे अधिक फायदेशीर वाटले.

सैन्य रणनीती

नेपाळचे गोरखा सैनिक डोंगराळ भागात गनिमी कावा युद्धात निपुण होते, तर मुघल सेना मैदानी युद्धाच्या रणनीतीवर आधारित होती.

प्रेमात आंधळे होऊ नका! 'हे' संकेत वेळीच ओळखा